Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Volledige Tekst van Zitting

ZITTING L Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 13 juli tot 6 augustus 1639

Aantekeningen van Nicolaes Stellingwerff, pensionaris van Medemblik.

In het handschrift niet ingevulde namen of bedragen zijn met … aangegeven. Het manuscript van Stellingwerff is licht beschadigd. Letters of woorden tussen [ ] zijn door de bewerker toegevoegd.

Notulen ofte memorie van ‘tghunt ter vergaderinge der Ed. Mog. Heeren Staeten van Hollandt ende Westvrieslandt in Haere Ed. Mog. verghaederinghe beghonnen den 14en julii 1639 staetsgewijse geresolveert mitsgaeders van ‘tgunt vorder aldaer voorghevallen ende gebesogneert, den staet van den lande offte de geallieerde van dezelve off particuliere concernerende, totten 6en augusty daeraenvolghende.

Presenten: burgermeesteren Schaegen eerst, nae m.r Evert Jacobsz.; den secretaris Stellingwerff.

Woensdag 13 juli 1639 voor- en nanoen

1. Is gheen verghaederinghe ghevallen vermits het cleyn getal van de aengecomen leeden, Briel, Schiedam, Schoonhoven ende alle de steeden van ons quartier noch absent sijnde.

Donderdag 14 juli 1639 voornoen

2. Die van Delfft ende Enckhuysen proponeerden in 't zeecker bericht te weesen datte Spaensse vloote den 12 junii lestleeden uytte Corunne vertrocken was, ende dat mitsdien oock apparent genoch was dat nyet deur 't Canael, daer sij anders dryemael te veel tijts toe gehadt hadden, maer buyten Engelant om souden comen, waerdeur voor de buyssen merckelijck meerder ongemack soude weesen te vreesen, nyet alleen voor de Duynkercksche fregatten aen d'eene zijde passende op 't ghaen van de vlooten nae huys toe, alsmeede opte Spaensse armade aen d'ander zijde. Versochten daeromme datte admirael Tromp, jegenwoordigh weesende in de nauwe zee, mocht werden aengeschreeven een esquadre van 5 Ã 6 scheepen van zijn vloote aff te stuuren, die gelast souden moghen werden te cruyssen tusschen 't landt ende de buyssen om alsso nyet alleen de buyssen te beeter te defenderen, maer oock den admirael van de compste van de Spaenssen te connen adverteren, dewijl nootsaeckelijcken die wegh deur moeten.

Hierop gedelibereert zijnde thoonden de leeden gesaementlijcken ghoede inclinatie tot dit versoeck, maer dewijl deese zaecke raeckt meede de directie van Zijn Hoogheyt, vonden goedt alvooren in deesen yet te disponeren, dat de saecke met Zijn Hoocheyt gecommuniceert ende desselffs advijs op soude werden verstaen, met bijvoeginge in de brieven dat die van de regeringe, so Sijn Hoogheyt sulcx geraeden vindt, oock geen swaricheyt souden maecken 't versoeck toe te staen. In welcker voegen oock geconcludeert is geworden ende voorder verstaen dat door de heeren van Amsterdam, Delfft ende Enckhuysen deese resolutie ter Generaliteyt zal werden ingebracht, gelijck datelijcken geëffectueert is ende oock corts daeraen gerapporteert dat de provintiën haer met deese resolutie hebben geconformeert ende vorders ordre gestelt is datte brieven daervan datelijcken ingestelt ende gedepescheert sullen werden.

3. In plaetse van Aerijaen Pietersz. Raep, deur ouderdom affgeghaen admiraliteyt in 't Collegie van West-Vrieslandt Noorderquartier, is opte nominatie ende voorslagh van de heeren van Amsterdam in desselffs plaetse gesurrogeert ende geëligeert den persoon van den admirael Wilkes, ende voorts verstaen dat opte nominatie van deese provintie denzelven ter Generaliteyt voorgedraeghen ende behoorlijcke brieven van commissie op desselffs persoon sullen werden geprocureert.

4. Noch zijn geleesen verscheyden particuliere brieven van verscheyden ooirten, overgeschreeven bij de ministers van deesen Staet ende particulieren, daervan bij onse brieven aen de stadt in 't lange ende breede mentie is gemaeckt, onnoodigh om alhier te repeteren.

Donderdag 14 juli 1639 nanoen

5. Den drucker instantiën doende om ordre te hebben om de ordonnantiën van de gemeene middelen te mogen drucken, is goedtgevonden, onaengesien de absentie van vorige leeden beneffens de heeren van Enckhuysen, die weer vertrocken waeren, het Ie point van beschrijvinge bij der handt te neemen, spreeckende van 't resumeren ende arresteren van 't generael placcaet, mitsgaeders van de particuliere ordonnantiën van de middelen van 't gemael, bestiael ende bieren, comende in de jeghenwoordigh aenstaende verpachtige, ende sijnde gesommeert haer opiniën ende advijsen daerop naerder te openen, die different waeren, eenige die willende consenteren opten ouden voet, mits datte particulliere consideratiën op eenige van dezelve in poincten van beschrijvinge gebracht naerder souden werden geventileert in compleeter vergaderinge, andere wilden 't een met 't ander totte volle vergaderinge uytgestelt hebben, sodat eyntelijcken geen conclusie inne gevallen is.

6. Om dezelve reedenen is meede geen resolutie genomen op het IIe poinct spreeckende van 't verhoogen van de scheepsbyeren ende omme den [pach]ters alleen het geeven ende schrijven van de damceelen toe te staen.

7. Van gelijcken bij eenige pachters clachten aen Committeerde Raeden ghedaen weesende over de groote frauden die gepleeght werden mette affschrijvinge van 't middel van 't zoudt ende wijnen, daerdoor 't gemeene landt duysenden werden onthouden, met versoeck om eenige personen, daer zij van verseeckert zijn dat 111.000 sacken sout ende 100 oxhooffden wijn hebben affgeschreeven op een persoon die dezelve nyet ontfangen, oock geen halff oxhoofft credijts hebben, in apprehensie te mogen neemen anderen ten exempele, wierde deese zaecke geoordelt zijn consideratiën ende bedenckelijckheeden te hebben, ende is daeromme meede totte volle vergaderinge uytgestelt.

8. Noch zijn voorgeweest drye requesten van seureté de corps, die geacco[rdeert] zijn in conformité van de respective advijsen.

Vrijdag 15 juli 1639 voornoen

9. De heeren Committeerde Raeden binnenstaende remonstreerden datte heeren van Enckhuysen nyettegenstaende alle voorghaende debvoiren continueren om aen de compagniën van den colonel Colpeeper, heer van Brederode, ende Morgan, [op] haer comptoir geaffecteert, geen betaelinge te doen, daerdoor zij ge[maent] sijn geweest op 't versoeck van Zijn Hoogheyt, teneynde de voorss. compagniën 't [lee]ger nyet souden debanderen, daer groote vreese voor geweest heefft, zelffs de penningen tot betaelinge van de soldaten op haer comptoiren geaffecteert, die doch schaers genoch toecomen, aen dezelve weeckelijcke leeninge te verstrecken, dat voor haer ondraeghelijck is, te min dewijl die van 't Noorderquartier haer t'eenemael mette lasten laeten sitten, weesende nyet alleen op voorgaende negotiatiën 1.100.000 £ aen haer ten affteren, maer noch opte leste 2 millioenen, die simpelijcken geresolveert was dat suyver in handen van Committeerde Raeden soude comen, daerinne haer quote bedraeght ƒ 408.000 £, nyet meer betaelt hebbende als ontrent 159.000 £; dattet haer onmogelijck is so huys te houden, alsso veele van haer comptoiren so beswaert sijn dat nyet anders connen betaelen als de interesten ende nyet een duyt totte soldaten; dat andere de soldaten nyet ten vollen connen betaelen, andere noch tottet betaelen van de renten ende interesten moeten gesubsidieert werden, boven welcke partijen van interesten ende geaffecteerde soldaten, daerop so veele te cort compt, noch eenige ontallicke lasten, millioenen importerende, staende te betaelen, wijst hemzelven; dat sonder ander ordre ende quijtinge van de leeden den Staet vervallen moet, ende dat offte de interesten offte de soldaten onbetaelt sullen moeten werden gelaeten, dat sonder ruïne ende confusie van den Staet subitelijcken ende als een valstrick daerop te volghen nyet geïmagineert can worden te sullen connen geschieden.

Versochten daeromme die van 't Noorderquartier dat zij haer anders wilden evertueren ende haer so grooten ongelijck, met pericule van den heelen Staet vermenght, nyet langer verghen, maer ter contrariën te contribueren tot de lasten so dat behoort, ende te furneren de penningen, die haer bij resolutie toegevoeght zijn tot betaelinge van de gemeene lasten, daerinne sij immers nyet en connen ontk[ennen] haer quote gehouden te zijn te draeghen. Maer versochten meede vorders, dewijl hiermeede de saecken alleen nyet te rechten zijn, dat teffens bij de leeden in 't ghemeen op andere generaelder remediën gelieven te dencken, als op 't benificiëren van de oude middelen, 't egualeren van de middelen over de provintiën, inwilligen van eenige nyeuwe middelen ende menageren van de lasten volgens de projecten daervan gemaeckt, met inwilligen van welcke voorslaegen den Staet met Godts hulpe gepreserveert ende staende gehouden sal connen worden, ende anders geensints nae menschen vermoeden, die zaecken ten hooghsten recommanderende], protesterende hierentusschen van haer devoir ende onschuldich te willen zijn aen de swaricheyden, die bij mancquement van 'tgunt bij haer aengeweesen ende versocht is soude mogen volghen.

Hierop gedelibereert zijnde meenden de Edelen dat die van 't Noorderquartier gemeene ordre ende resolutiën van de regeringe, sowel als andere haer behooren te subjecteren ende te volgen, ende haer quote in de lasten te furneren, off dat men Sijn Hoogheyt sulcx soude moeten bekent maecken ende denzelven versoecken dezelve daertoe constringeren met sodanige middelen als men tegens onwillige defectueuse provintiën ende quartieren gewoon is te doen. Belangende de reste waeren tevreeden dat volgens de gedaene voorslaegen de oude middelen gebeneficieert, eenige nyeuwen ingewillicht ende tot mainctenement van dezelve ende van de ordonnantiën een nyeuw college van rechters moght werden opgerecht, die specialijcken hiervan haer werck souden mogen maecken, 't menageren van de lasten ende weghneemen van de abuysen ende excessen oock ten hooghsten recommanderende.

Die van Dordrecht sustineerden dat die van 't Noorderquartier alsnoch behooren over te leeveren staet van 't incomen van haere comptoiren ende van haer ghedaene repartitie, bij weygeringe dat eenige uytte Committeerde Raden, geassisteert met eenige uytte vergaderinge, behooren te werden gecommitteert om haer te transporteren in 't Noorderquartier ende te ondersoecken nae de staet van de comptoiren aldaer, mitsgaders van de belastinge ende gedaene repartitie, ende van alles rapport te doen; dat voorts Van der Caemer in 't leeger interdict behoort te werden gedaen om meerder penningen aen de compagniën, op Enckhuysen gerepartieert, te verstrecken; dat die van 't Noorderquartier oock daertoe gehouden behooren te werden om de defecten van de twee leste negotiatiën promptelijcke te furneren, haer opte reste conformerende metten heeren Edelen, meenende haer advijs t'eenemael gefondeert te zijn omdat zelffs opte laetste vergaderinge de heeren van Enckhuysen verclaert hadden dat sij wel defectueus waeren, maer dat haer defect uyttet overschot van andere in dat quartier wel soude connen werden gevonden, versoeckende daeromme oock dat eenige uyt de vergaderinge mochten werden gecommitteert omme haer opte gelegentheyt van de comptoiren aldaer te informeren, in welcken cas de waerheyt van haer gesustineerde naerder soude connen blijcken.

Eenige volgende leeden conformeerden haer hiermeede, andere mettet advijs van de Edelen. Alckmaer ende volgende leeden meenden datte defectueuse comptoiren, so in dit als ons quartier, op één manniere behooren te werden getracteert ende gelijck se hier uyt gemeene penningen gesubsidieert werden, dat sulcx oock aldaer nyet geweygert can worden. Belanghende de revisie van den staet van de comptoiren, dat dezelve bij Committeerde Raden aldaer soude connen werden gedaen, is 't noot, ende hiervan gerapporteert. In allen gevalle als men daertoe geneegen was, dat sulcx generalijcken behoort te worden gedaen in beyde quartieren.

Belanghende 't afferstal van de negotiatiën, dat meermael geallegeert was datte zelve penningen totte necessiteyten van de zee geïmploieert waeren, die nyet leedigh gestaen conden worden. Dan omme in deesen met grondt te ghaen, meenden dat men de compste van Enckhuysen behoorde aff te wachten ende van de andere leeden om alsdan met meerder kennisse daervan te connen adviseren, belangende 't generael haer mette Edelen conformeren, sodat eyntelijcken geresolveert is deese zaecke uyt te stellen totdat de samentlijcke leeden van 't Noorderquartier sullen weesen aengecomen, omme derzelver eenparige advijsen op deesen gehoort zijnde, alsdan op alles naerder te moghen resolveren ende in 't gros dattet vorder advijs van de heeren Edelen zal werden gevolght.

10. Het Ie point spreeckende van 't resumeren ende arresteren van 't generael placcaet ende particuliere ordonnantiën van de middelen in de aenstaende verpachtinge comen[de], in resumptie gebracht sijnde, conden alle leeden daerinne toestaen, behoudens de naerder deliberatiën over de particuliere consideratiën tot beneficie van eenige middelen bij de poincten van beschrijvinge voorgeslaeghen, waeromme buyten deese alles meede gehouden wierde voor gearresteert ende datte reste op mergen in naerder omvraege soude werden gebracht.

11. Ende belanghende het 2e point van de damceelen bij den pachter alleen te doen geeven, eer de scheepsbieren te verhoogen, werde bij die van der Goude uytstel versocht tot maendagh toe, om alsdan noch yet naerders te mogen voordraeghen, tot welcken eynde 'tzelve meede is uytgestelt.

Vrijdag 15 juli 1639 nanoen

12. Is geleesen zeecker missive van den Hoogen Raedt van den 15en julii, verhaelende hoe dat volgens de resolutie van den 6en april lestleeden bij de vergaderinge genomen bij Haer E., beneffens de vier neutrale raetspersoonen uyt haer College, die geen arbiters zijn geweest, opte questie tusschen de heer van Duyckenburch contra jo.r Jan van Schaegen cum sociis geassumeert zijn den raadtsheer Francken ende Bosvelt uytten Proventialen Rade metten pensionaris Wevelinckhoven. Dan alsso den heer van Duyckenburch sustineert dat noch twee personen daerbij te hooren werden gevoeght, ende zijn partije ter contrariën dat sulcx onnoodigh ende tegens zijn eygen presentatie is, versoecken om vorder onlusten ende disputen voor te comen naerder openinge van de vergaederinge wat deesenaenghaende haer meeninge magh zijn.

Is meede geleesen een request van den heer van Duyckenburch, versoekende dat bij de gestelde zeeven personen tot reauditeurs noch twee neutralen mogen werden gevoeght, vermits onder de zeeven beghreepen zijn twee commissarisen opte rolle, die over 't geeven van 't nihil hebben gestaen ende oversulcx als suspecte personen volgens de resolutie daeronder nyet beghreepen hadden behooren te worden; dat hij effenwel 'tzelve voor goedt aenneemen zal, als maer twee andere daer mogen werden bijgevoeght, dat in alle reeden bestaet.

Is meede geleesen een anthidotale requeste van jo.r Jan van Schaegen cum sociis, versoeckende datte zaecke bij 't getal van zeeven magh werden gelaeten, alsso den heer van Duyckenburch de electie van 7 off 9 zelffs tot discretie van den Raedt gestelt heefft ende wel wiste datte commissarisen, die de willige condemnatie hadden geweesen, oock over 't gheeven van 't nihil hadden gestaen, die hij effenwel verclaert heefft tot rechters te willen admitteren.

Hierop gedelibereert zijnde conden de heeren Edelen zelffs in haer advijs nyet wel eens worden, sodatte leeden daeromme oock verscheydentlijcken adviseerden. Dan nae resumptie is eyntelijcken verstaen ende geresolveert den Hooghen Raedt aen te schrijven dat boven 't gestelde getal van zeeven noch twee bij Haer E. sullen werden gecooren tottet getal van neegen toe, met aenmaeninge om binen den gesetten tijdt van zes weecken de zaecke te brenghen tot volcomen dicisie, waervan de brieven ingestelt ende geleesen weesende, zijn meede geapprobeert ende goedgevonden aen de Raedt affgesonden te werden.

13. Noch zijn geleesen eenige requesten daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is.

Zaterdag 16 juli 1639 voornoen

14. De Staten-Generael bij brieven van den 13en julii versoeckende furnissement van de quote deeser provintie in vier maenden subsidie aen de crone Sweeden toegestaen, in minderinge van de zes maenden alreede geconsenteert, is nae deliberatie verstaen de heeren Committeerde Raden te authoriseren deese betaelinge te doen uytte twee lest genegotieerde millioenen so daer yet van in voorraedt is, offte andersints uyt de eerste consenten die sullen werden gedraegen.

15. Effter mentie gemaeckt weesende van de groote frauden die bij de affschrijvinge van de wijnen ende van 't zoudt werden gepleeght, ende off men de heeren Committeerde Raeden nyet soude mogen authoriseren de fraudateurs in apprehensie te stellen, waeren de leeden van contrarie opiniën, sodatte zaecke opgehouden heefft moeten werden in resumptie.

16. Daernae in omvraege gebracht sijnde het 5e point van beschrijvinge spreekende van 't beneficiëren van de middelen van 't gemael, wijnen ende bieren volgens de overgesonden concepten, is goedtgevonden om cortheyts wille opte consideratiën van 't gemael ende bieren alvooren te verstaen 't advijs van Committeerde Raden, ende belanghende de wijnen, die nu nyet verpacht sullen worden, datte consideratiën daerop gemoveert op beeter geleegentheyt specifice in omvraege sulllen werden gebracht.

17. Belanghende 't gemoveerde van de heeren van Amsterdam ten eynde de resolutie alhier genomen tegens het stellen van den generael van de convoien, moghte werde voltrocken ende ter Generaliteyt te weeghe gebracht datten persoon van Sticke, daertoe bij de provintiën praepostere geëligeert, daervan geremoveert ende een ander in sijn plaetse magh werden geëligeert, is verstaen dat daertoe bij alle weegen de handt gebooden zal werden, in allen mannieren dat volgens zelffs de resolutie ter Generaliteyt genomen sorge zal werden gedraegen dat binnen de stadt van Amsterdam zijn ampt nyet en exercere ende datte gedeputeerden van boven sullen worden versocht openinge te doen om wat reedenen dezelve resolutie naerderhandt ter Generaliteyt gealtereert ende t'zijnen faveure verandert is.

18. Ende noopende de geürgeerde bevorderinge van de ambassade nae Polen, is meede verstaen dat de handt gebooden zal worden, werdende de leeden daerover gecommitteert versocht metten eersten te formeren zeeker concept van instructie daernae denzelven hem zal hebben te reguleren.

19. Noch zijn geleesen eenige requesten van seureté de corps, die toegestaen ende andere, die aen advijs gestelt zijn ende naerhandt sullen dienen.

Zaterdag 16 juli 1639 nanoen

Vacantie.

Zondag 17 juli 1639

Was’t Sondagh.

Maandag 18 juli 1639 voor- en nanoen

20. De burgermeesteren ende regenten van Heusden, staende met haer huysen volgens 't redres op den verpondinge van ƒ 4.760 £, daeronder beghreepen haere nyeuwe getimmerten, die zeedert het redres tottet jaere 1638 incluys comen te bedraeghen 5.978 £, gelijck de drye £ van 't hondert den ontfangers voor de collecte gevalideert van denzelven tijdt aff comen te bedraeghen ƒ 1.001 £, ghaeven te kennen tot haer kennisse gecomen te zijn datte andere steeden van Hollandt belanghende haer nyeuwe getimmerten 14 jaeren vrij waeren, ende datte ontfangers van de verpondinge daerboven gepasseert wierde 3 £ percento jaerlijcx voor de collecte van dezelve penningen, ende alsso sij supplianten meede een frontierstadt van Hollandt zijn, versochten daerom gelijck recht ende vrijheyt te mogen genyeten ende dat haer de betaelde verpondinge van haere nyeuwe getimmerten mettet solaris van de collecte ter somma als vooren moght werden gerestitueert offte in toecomende reeckeninge gevalideert in 't uytgeeven als nae behooren, doch is verstaen hierop alvooren te hooren 't advijs van de heeren Committeerde Raeden.

21. De burgermeesteren ende regenten van 't Westeynde van Vlielandt te kennen geevende dat aldaer een groot diep geschuurt is, dat wel noodigh tot dienst van de gemeene zeevaert soude behooren betont ende bebaekent te worden, ende zelffs geen middelen hebbende om yet daertoe te contribueren ende versoeckende daeromme dat ten zelven eynde met een goedt subsidie moghten werden vereert, is goedgevonden hierop alvooren te verstaen het advijs van Committeerde Raeden.

22. Jacob Pietersz. Hooghcaemer is volgens 't advijs van Amsterdam toegestaen prolongatie van seureté de corps voor den tijdt van zes maenden.

23. De burgermeesteren ende regenten van 't Westeynde van der Schellingh is op haer versoeck ende tot onderhoudt van haer schoolmeester ende andere lasten dien annex toegestaen continuatie van octroy van 3 £ te moghen trecken van yeder oxhoofft wijn, binnen haer dorp geconsumeert, mette exspiratie van de laetste concessie inneghaende.

24. Noch is geleesen een meenichte van requesten ende particuliere versoecken die eenige affgeslaegen, andere aen advijs gestelt zijn, nyet waerdigh omme geannoteert te worden offte die anderssints naederhandt sullen dienen.

25. Voorts is gedaen lecture van der resolutiën verleeden weecke genomen, die daermede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert.

Dinsdag 19 juli 1639 voor- en nanoen

26. Is vooreerst ghedaen voorslagh ende deputatie van commissarisen, die daer sullen ghaen opte aenstaende verpachtinge in de respective quartieren ende zijn daertoe gecommitteert als volght:

In 't quartier van Dordrecht: Haerlem, Alckmaer

Haerlem: Rotterdam, Hoorn

Delfft: Dort, Amsterdam

Leyden: Gorchem, Enckhuysen

Gorchem: Delfft, Leyden

Briel: Goude, Edam

Alckmaer: heer van Mathenes met een van de Committeerde Raeden van ’t Noorderquartier

Eylanden: Schiedam

27. Uytte Generaliteyt ingebracht ende geleesen zijnde zeecker concept van de actiën van de Westindische Compagnie op eenen voet te reguleren ende alsso het capitael de helffte te verhoogen op 3 termijnen: de eerste Ia augusti toecomende, de IIe augusti 1640, ende 1641 de IIIe gedeelte offte paye, mits alsdan van 't heele capitael renten te genyeten tegens 6 £ pro cento, ende dat in sulcken geval haer de handt gebooden zal worden datte versochte 500.000 £ haer bij 't gemeenelandt promptelijcken ende de 700.000 £ jaerlijcx werden voldaen, ende het octroy voor noch 25 jaeren geprolongeert.

Hierop gedelibereert weesende verclaerden de Edelen wel te connen lijden dat dit billet zijn voortgangh nam, behoudens nochtans haer vrijheyt om nae de exspiratie van 't octroy voor off tegens de continuatie van 't octroy te mogen adviseren so haeren goeden raedt gedraegen zal. Andere hadden eenige andere consideratiën. Verscheyden versochten daervan copye, dat eyntelijcken geconsenteert is, mits datte leeden sonder vorder rugge[spraak] op 't spoedighste haer daerop souden gelieven naerder te verclaeren.

28. De heeren Committeerde Raeden effter binnenstaende verclaeren tot betaelinge van de custscheepen nyet boven de 400 £ in voorraet te hebben ende dat daeromme haer nootsaeckelijcken 1/3 in de 644.000 £ subsidie ter handen moet werden gestelt, ende noch daerenboven een somme van 200.000 tot betaelinge van de 12 gehuurde scheepen, den admirael bijgevoeght; dat meede nootsaeckelijcke ordre dient gestelt om de Collegiën ter Admiraliteyten ende specialijcken mede die van 't Noorderquartier te brenghen op sodanigen voet dat zij beneffens andere Collegiën haer lasten meede eenigermaeten sullen mogen voldoen, om voor te comen het affterhouden van de genegotieerde penningen in dat quartier ende voortaen opte geconsenteerde penningen bij haer facil gemaeckt te moghen werden.

Hierop gedelibereert weesende verstonden de leeden wel noodigh te weesen 't furnissement van 't versochte derde, maer hadden geen last tot de negotiatie ende wisten geen consenten; op het 2e point werde verstaen datte Committeerde Raeden haer souden moeten behelpen mette negotiatie van 100.000 £ daertoe geconsenteert voor 't huuren van dezelve scheepen, ende belanghende 't cort, dattet zelve uyt middelen zal moeten werden gevonden.

Dan op het continueren van dezelve scheepen verscheyden discourses vallende pro et contra, is goedgevonden 't advijs van Sijn Hoogheyt daerop alvooren deur eenige extraordinarie te deputeren te verstaen, die meede Sijn Hoogheyt sullen versoecken alle debvoiren aen de provintiën te doen teneynde haer scheepen, die in Goerede, Vrieslandt ende elders schadeloos leggen, de gemeene zaecke ten besten meede in zee willen brenghen opdat alsdan deese gehuurde mogen werden affgedanckt ende dat gelijcken debvoiren van haer ter Generaliteyt aen dezelve provintiën sullen worden gedaen, werdende hiertoe versocht ende gecommitteert een van de heeren van Dordrecht, Amsterdam, Hoorn. Op het derde point wierd verscheydentlijcken geadviseert ende eyntelijcken goedtgevonden 'tzelve uyt te stellen totdattet 7e point van beschrijvinge in omvraeghe soude sijn gebracht.

29. Is gelesen seecker voorslagh van de heeren Committeerde Raden mentionnerende van 't weeren der complotterijen, in voeghen dat men de pachters soude moghen belasten vóór 't aenghaen van de verpachtinge aen handen van commissarisen den eedt te doen dat sij geen dubbele rantsoenen sullen opstellen ende daernae onder malcanderen geen subalterne verpachtinge sullen doen, nochte yet dat soude mogen redonderen tot prejuditie van 't landt, opte verbeurte van 8.000 £ bij den contraventeurs boven de mineedicheyt te verbeuren ende datte zelve daerover binnen vier jaeren daernae voor de heeren Committeerde Raeden ter eerster instantie sullen mogen werden gecalangeert.

Waerop gedelibereert zijnde is bij de leeden daerinne eenparichlijcken geconsenteert ende misdien verstaen datte heeren commissarisen ter verpachtinge daervan verwittight ende 'tzelve aengeschreeven zal werden.

30. De heeren Committeerde Raden binnenstaende verclaeren opte correctiën in de ordonnantie van 't gemael ende van de byeren om de cortheyt van de tijdt vóór de verpachtinge nyet wel te connen bericht doen, wat eygentlijcken nootsaekelijck is vóór de verpachtinge daerbij gevoeght te worden, te min deurdien de ordonnantiën langh sijn ende deur de meenighvuldige bijvoeghselen temet tegens malcanderen schijnen te contrariëren ende alsso occasiën van doleantiën gheeven ende daerom voor daerinne te treeden, met groote circumspectie alles moet werden overwooghen.

De consideratiën van de leeden hierop gehoort verclaerden verscheyden hooghnodigh te zijn dat door eenige gecommitteerden alle de ordonnantiën van de gemeene middelen, ende voornaemelijcken alsnu jegenwoordigh die tegens october sullen verpacht werden meerder werden geëxamineert, gedresseert ende besnoeyt, oock alle contrarieteyten weghgenoomen ende in diervoegen gestelt dat alle occasiën van doleantiën ende captiën daerdoor mogen affgesneeden werden. Andere waeren hiermeede wel nyet teghen, maer meenden effenwel datter noch yets moste ghedaen zijn dat tot beneficie van deese twee middelen diende.

Die van der Gouw voornamelijcken sustineerden in geen verpachten van de verhooginge opte scheepsbieren te connen toestaen, solange de correctiën opte bieren, bij haer gemoveert, in de ordonnantiën nyet en souden gevoeght zijn, sodat eyntelijcken goedtgevonden is dat de heeren Committeerde Raeden werden versocht op merghen vroegh noch eens bij malcanderen te comen ende met adiunctie van de heeren van der Gouw de ordonnantiën van de bieren te resumeren ende te adviseren wat veranderinge daerinne sal dienen ghedaen, opdatte verpachtinge van de scheepsbieren zijn voortgangh sal mogen neemen ende van alles tijdighlijcken rapport te doen.

31. De overluyden van 't vleeschouwersghilde t'Amsterdam versoeckende de pacht van 't bestiael te moghen hebben bij redemptie, so die lest gegouden heefft, om verscheyden disputen ende quellingen voor te comen die haer geduurich metten pachter ontmoeten, off ten mintsten 'tzelve middel meede te moghen pachten, is 'tzelve om de consequentie wille ende om voorige reedenen bij de meeste leeden affgeslaegen.

32. Noch is nae gelegentheyt gedisponeert op eenige requesten.

Woensdag 20 juli 1639 voor- en nanoen

33. Schepenen ende regeerders van de Westzijde van Sardam is op haer versoeck toegestaen vrijdom van de grove waeren tottet bouwen van haer kerck voor 't aenstaende saeysoen, mits dat voor 't doen van de verpachtinge 'tzelve den ommestanders zal werden gedenunchieert, opdat het gemeenelandt geen interest come te lijden.

34. Den heer van Warmondt is op 't versoeck van schout ende gerechte van 'tzelve dorp toegestaen tot vervallinge van de gemeene lasten aldaer octroy om te mogen instellen ende heffen van ijder stoop brandewijn 4 sts., Fransse wijn 2 sts. ende 12 sts. van de tonne tappersbyeren die binnen voorss. dorp zullen werden geconsumeert.

35. Is bij den heere Beaumont ende Van der Dussen rapport gedaen van haer gebesogneerde in Groningen ende Vrieslandt op 't recommanderen van de impost opte booter, inwilliginge van 't haevengelt, affschaffen van de verhooginge van de bieren deeser provintie ende 't furneren van de affterstallige subsidiën aen de Admiraliteyten, ende verhaelt datte gedeputeerde Staten tot Groninghen deur 't scheyden van de vergaderinge van Staten van dezelven landen nyet durvende over haer nemen om op sodanige saecken te resolveren, haer voor antwoordt gegeeven hebben dat tegens de naeste vergaderinge van Staten alle dezelve poincten in naerder deliberatie sullen neemen ende een ghoede resolutie, so sij verhoopten, deese provintie alsdan te doen toecomen, haer voorts defroierende ende met alle beleefftheeden, bethoogende dat in Vrieslandt nyet wel terecht hebben connen comen, jae wel 14 à 16 daeghen hebben moeten vertoeven eer de Gedeputeerde Staten hebben connen bijeencomen, voor dewelcke zij die drye eerste poincten van haer commissie voordraeghende ende 't vierde om reedenen noch wat inhoudende ende versoeckende daerop naerder resolutie van dezelve provintie ten dienste van de gemeene saecken, hebben voor antwoordt haer toegevoeght dat zij haer beswaert vonden in dezelve poincten te treeden, maer daervan souden refereren aen de naeste vergaderinge van de heeren Staten van dezelven landen, die nyet eerder comen soude als in 't beghinsel van 't toecomende jaer ten overstaen van haeren stadtholder, ende dat zij alsdan opte zelve poincten naerder souden doen resolveren ende de resolutie daervan alsdan aen de heeren Staten doen toecomen, geenssints connende beweeght worden off geraeden vinden om de Staten aldaer extraordinarie te beschrijven, alsso mits de groote cuyperijen die op sodanige vergaderinge gewoon zijn in swangh te ghaen, nyet dan meerder ondienst voor den staet van den lande soude staen te verwachten, waeromme sij oock nyet geraeden gevonden hadden daer vorder instantiën op te doen, ende hebben alsso re infecta moeten thuyskeeren, hoewel aen haeren debvoiren nyet en hadde gemancqueert.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden, dewijl anders nyet weesen can, de gedeputeerden voor haer moeyten ende goede debvoiren te bedancken ende interim aff te wachten de naeste bijeencompste van de Staten ende stadhouder aldaer, om alsdan eenige naerder debvoiren te doen ende te sien wat resolutiën daerop sullen mogen werden genomen.

36. Op 't versoeck van die van Wormer ende Jisp is verstaen datte resolutie genoomen op 't meerder beswaeren van de biscuyt ende stijffstel uyt het Sticht in deese landen gebracht, den commissarisen ter verpachtinge gaende zal werden meedegegeeven omme vóór 't doen van de verpachtinghe die den omstanders bekent te maecken, opdat zij haer daernae moghen reguleeren.

37. De heeren Committeerde Raeden binnenstaende ende adviserende opte correctiën in 't middel van de bieren, voorgeslaegen omme te comen totte verpachtinge van de verhooginge der scheepsbieren, verclaeren de heeren van der Goude daerop gehoort te hebben ende dat zij nyet vreemt en souden vinden dat men de consideratiën van die van der Goude volgende het 46e ende 47e articule van de ordonnantie van 't jaer 1637 soude moghen stellen in 't plaetse van 't 20e articule van de jegenwoordige ordonnnantie, omdat eensdeels die articulen claerder spreecken.

Dan die van Haerlem, Amsterdam, Rotterdam ende verscheyden andere leeden daertegens hebbende verscheyden consideratiën, omdat wat nyeus is dat in de poincten van de beschrijvinge nyet en is geweest, ende mitsdien de leeden nyet op connen sijn gelast, persisterende bij de correctiën soo die uytgeschreeven waeren, ende datte heeren van der Goude daermeede, mitsgaders mette resolutie op 't gheeven van de damceelen te neemen, behoorden haer te houden voor gecontenteert. Is nae verscheyden disputen ende resumptiën eyntelijcken geconcludeert dattet middel van 't verhoogen der scheepsbieren werdt gehouden voor geconsenteert ende dat mitsdien de verpachtinge van nu aff zijn voortgangh neemen sal, mits dat de vorder consideratiën van die van der Gouw in volghende verpachtinge sullen werden gebracht om alsdan naerder geventileert te werden, ende dat vorders serieuse brieven vanweegen de vergaderinge aen die van der Goude sullen werden geschreeven om de verpachtinge in den haeven meede sijn voortgangh te doen neemen, ende alleen sodanige importanten middel in so ongeleegen tijdt ende schaersheyt van de finantiën affter te houden.

Dan die van der Goude seggende daertoe geen last te hebben ende versoeckende daervan notitie gehouden te werden, is dienonvermindert bij dezelve resolutie gepersisteert.

38. Belanghende het 2e point van beschrijvinge van de damceelen is eenparichlijcken geresolveert dat voortaen den pachter alleen geauthoriseert wordt te gheeven een generael damceel van alle de bieren, die in een schip aen verscheyden luyden mogen werden vervoert, so in quantiteyt als qualiteyt, ende dattet zelve bij hem zal werden geteyckent, alles in conformité van 't voorslagh bij die van der Goude ghedaen.

39. Opte ordonnantie van den impost op pick ende teer de leeden noch nyet t'eenemael eens zijnde, is verstaen dat vooralsnu nyet en sal connen werden verpacht, maer alvooren bij de eerste gelegentheyt de ordonnantie zal werden vastgestelt ende de leeden dienaenghaende gebracht tot eenparicheyt.

40. Noch zijn geleesen eenige particulieren requesten, daerinne gedisponeert is nae gelegentheyt van zaecken, nyet waerdigh om notitie van gehouden te worden.

Donderdag 21 juli 1639 voornoen

41. Is geleesen een missive van de heeren Staten-Generael geschreeven in faveur van de Zeeusche cruyssers, versoeckende dat bij deese provintie moght werden gefurneert ende gesuyvert haer quote in verscheyden petitiën eenige jaeren herwaerts daertoe ghedaen, opdatte gemelte cruysers, die so ghoede diensten hebben ghedaen, eyntelijcken eens contentement magh werden ghedaen ende dezelve geanimeert haer noch vorder te evertueren, waerop bij de leeden eenparchlijcken wierde geoordelt dat deese cruysers de lande extraordinarie dienst hadden ghedaen ende met alle middelen aengehouden ende geanimeert behooren te worden, deurdien geen gelt genyeten voor ende alleer effective dienst doen, ende dat men daeromme eens souden mogen doen naesien wat penningen daerop betaelt of nyet betaelt zijn ende ordre stellen dattet cort uytte eerste te draegen consenten werde voldaen, dewijl deese luyden zelffs bij placcaet genoodight ende bij publijcque trouwe haer de betaelinge toegeseyt is, in welcker voegen oock eyntelijcken geconcludeert is geworden.

42. D'zelve Staten-Generael bij gelijcke missive versoeckende furnissement van de quote deeser provintie in de 200.000 £ tottet maecken van de nyeuwe fortificatiën voor Breda geaccordeert, om de aenneemers vandien te moghen stellen buyten clachten, wierde geallegeert dat alreede verscheyden penningen op betaelt waeren, ende daerom verstaen dat daervan alvooren rapport ghedaen behoort te worden om alsdan totte reste behoorlijcke ordre te stellen.

43. D'zelve bij missive van de 2en julii aengheevende dat een ghroote quantiteyt dubbele stuyvers onder de voet in West-Vrieslandt waeren geslaegen, daertoe sij alreede de generaels gelast hadden de stempels inne te trecken, versoeckende dat bij deese vergaderinge 'tzelve gesteuyt ende met straffe tegens den muntmeester ende anderen haer satifactie behoort te werden ghedaen, wierde bij de leeden van 't Zuyderquartier deese saecke seer qualijcken genomen, conformerende haer 't meerendeel mettet aenschrijven van de Staten-Generael. Andere verstonden alvooren daerop te hooren de consideratiën van die van West-Vriesland.

Die van Hoorn, Enckhuysen ende wij allegeerden een geruymen tijdt geleeden voor de Oostindische Compagnie een partije van 30.000 £ dubbele stuyers te hebben doen slaen, die nae Indiën gegaen waeren, weesende alvooren bij die van Zeelandt 60.000 £ daertoe geslaegen opten zelven voet als anno 1634 geschiet is, daerover nyemant en heefft geclaeght, oordelende dat ons de handen nyet langer conden gebonden gehouden werden als andere, temin dewijl alles naer Indiën gegaen is ende in 't mintste geen last gegeeven is om binnenslandts eenige te mogen uytgeeven, mogende wel lijden dat dienthalven naerder recherche werde gedaen, maer belanghende de reste conden nyet sien datter yet vorder in gedaen conde werden.

Ende is eyntlijcken goedtgevonden deese zaecke op te houden in resumptie ende dat de leeden, de consideratiën van de heeren van West-Vrieslandt alsnu daerop gehoort zijnde, alsdan op alles naerder sullen mogen resolveren.

44. D'zelve bij brieven van de 18en julii versoeckende datt deese provintie haer naerder wilde verclaeren op 't verpachten van de convoien ende licenten in 't geheel offte van 't meerendeel, is ter dier oorsaecke het 8e point van beschrijvinge in omvraege gebracht, daervan mentie maeckende, alsmeede van 't egualiseren van de middelen ende 't verantwoorden van de vijff spetiën.

Waerop bij de leeden geadviseert werdende, waeren de leeden van contrarie opiniën, eenige de voorige besognes willende geresumeert hebben, andere in de verpachtinge in 't geheel, andere voor ¼ part als voor deesen, andere voor meerder gedeelte connende verstaen, andere wederom 'tzelve excuserende ende meenende dat dit middel om reedenen bij haer geallegeert behoort te werden gecollecteert, sodat in deesen geen andere conclusie genomen heefft conen werden als tot resumptie.

45. Den resident Spieringh ordonnantie becomen hebbende opte vier maenden subsidie tot 50.000 £ ter maent aen de crone Sweeden, alhier bij provisie geconsenteert, ende versoeckende dat volgens dien de betaelinge van de quote van Hollandt promptelijcken aen hem moght werden ghedaen, is goedtgevonden datte zelve zal geschieden uytte gereedste consenten die bij de vergaderinge sullen werden gedraeghen.

46. Die van Heusden versoeckende opruyminge ende verdiepinge van zeecker canael tusschen den Hemersschen- ende Bemersschenwaert tot verseeckeringe van haer stadt tegens de entreprinssen van den viant, volgens zeeker concept bij haer daervan [te] doen maecken, is goedgevonden de commissarisen, opte verpachtinge geghaen zijnde, 'tzelve concept in handen te stellen met last omme inspectie van de plaetse te neemen ende de heeren Staten te dienen van rapport ende hunnen advijse.

47. De bewinthebberen van de Westindische Compagnie ter Generaliteyt versocht hebbende datten admirael Tromp moghte werden aengeschreeven een esquadre van vijff scheepen voor in 't Canael te doen ghaen tot meerder verseekeringe van de Westindische scheepen die uyt Brasijl met zuycker ende 't retour uyt Guinea alle daeghen over verwacht worden, ende hierbij geleesen weesende zeecker missive van Zijn Hoogheyt van den 19en uytte Philippine, mentionnerende dat nyet apparent was datte Spaensse vloote affter IJrlandt om soude comen, maer wel dat die noch in de Couronne lagh, ende dat daerom Zijn Hoogheyt nyet geraeden gevonden hadde eenige scheepen bij de buyssen te senden, maer beeter oordelde datten admirael moght werden gelast met zijn bijhebbende scheepen weeder voor Duynkercken tot besettinghe van de plaetse te ghaen offte in 't Canael te cruyssen, daerop afwachtinge de naerder consideratiën van deese vergaderinge.

Waerop gedelibereert zijnde, is geresolveert het versoeck van die van de Westindische Compagnie aen Sijn Hoogheyt over te senden ende ten besten te recommanderen, ende voorts Zijn Hoogheyt aen te schrijven dat belanghende 't employ van de vloote voor Duynkercken offte tot cruyssen in 't Canael, 'tzelve gestelt wordt tot dispositie ende discretie van Zijne Hoogheyt omme daerinne te doen 'tgunt den dienst van 't landt vereysschen zal.

48. Op 't versoeck van die van Nieupoort omme de verpachtinge van 't bestiael over haer plaetse apart te hebben ende nyet met Schoonhoven gecombineert, is verstaen de zaecke vooralsnoch te laeten bij de combinatie ende dat die van Schoonhoven de requeste in handen zal werden gestelt om daerop te dienen van naerder bericht.

49. Die van 't Oosteynde van der Schellingh is op haer versoeck toegestaen continuatie van octroy van één £ op yeder tonne tappersbieren tot vervallinge van dorpslasten voor den tijt van 7 jaeren nae exspiratie van vorige concessie.

50. De respective schouten ende ambachtsbewaerders van verscheyden dorpen in Schielandt versoeckende om de groote schaede bij haer deur inundatie van den Leckendijck verleeden jaer geleeden remissie van de verpondinge van 't zelve jaer, is nae deliberatie dit versoeck om de consequentie wille affgeslaeghen, gelijck voor deesen aen andere dorpen is geschiet.

51. Noch zijn geleesen eenige requesten, daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is.

Donderdag 21 juli 1639 nanoen

52. Is meede bij den heeren gedeputeerden uytte Admiraliteyt van Amsterdam naerder propositie ghedaen behelsende verscheyden versoecken, waerop de deliberatie uytgestelt is tot merghen.

53. De heeren Committeerde Raeden binnenstaende verclaerden alle de penningen uytte lest genegotieerde twee millioenen ontfanghen, uytgeseyt het cort van die van 't Noorderquartier bedraegende ontrent 300.000 £, t'eenemael geïmploieert ende aengeleyt te hebben tot betaelinge van de lasten doenmaels bij haer aengetoogen, ende dat daerenboven een somme van 500.000 £ uytte verpondinge hebben gelicht, welcke penningen gerestitueert sullen moeten werden; dat boven dezelve lasten sij weederom van doen hebben ende haer tot betaelinge van de meest crijtende lasten gefurneert moeten werden de somme hieronder gementionneert, te weeten:

voor een maents zolts van de extraordinaris troepen

ƒ 300.000 £

voor den Admiraliteyt tot Rotterdam

ƒ 190.000 £

voor de equippagemeester van de scheepsbrugge

ƒ 40.000 £

voor cruyt ende ammunitie

ƒ 100.000 £

voor affuytmaeker, landsmit, schutgieter t'saemen

ƒ 30.000 £

voor convoiers van de Cleyne Visserije

ƒ 60.000 £

voor 4 maenden van 26 maenden ordinaris aen Doublet

ƒ 50.000 £

tot betaelinge van de affgeweesen troepen

ƒ 800.000 £

voor militaire tractamenten ten mintsten

ƒ 250.000 £

voor de huysluyden aen de wercken van Breda gearbeyt hebbende

ƒ 30.000 £

voor turff ende tacken

ƒ 40.000 £

voor servitiegelden

ƒ 400.000 £

voor de Seeuse cruyssers

ƒ 30.000 £

voor vivres van de frontieren

ƒ 25.000 £

voor subsidie van Groot ende Cleyne Visscherije

ƒ 30.000 £

tot subsidie van Sweeden

ƒ 180.000 £

voor defroiementen

ƒ 40.000 £

voor de quote in de genegotieerde 200.000 £ voor Breda rest

ƒ 58.000 £

voor fortificatie penningen aen den Raedt van State

ƒ 58.000 £

de gelichte verpondinge te restitueren

ƒ 500.000 £

t'saemen bedraegende

ƒ 3.150.000 £

Doch is de deliberatie gehouden tot merghen.

Vrijdag 22 juli 1639 voor- en nanoen

54. De gedeputeerden van de Admiraliteyt tot Amsterdam op gisteren geproponeert hebbende verscheyden zaecken, ende vooreerst van nyet te connen onderteyckenen de obligatiën bij den ontfanger Hoeffijser in 't negotiëren van de penningen voor Brandenburch gegheeven, noch de middelen van haer comptoir daertoe verbinden, alsso directelijcken strijdende is tegens haer instructie, bij dewelcke zij gelast worden geen penningen als voor de oorloge ende saecken van de zee daeruyt te verstrecken. Versochten daeromme hiervan gedechargeert offte voor de betaelinge van de interesten verzeekert te mogen werden op een vaster voet als bij haer wierde voorgeslagen.

Waerop gedelibereert zijnde en voor deesen verstaen weesende dattet cort van de interessen die bij executie uytte Brandenburchse domeynen nyet gevonden connen werden, bij Hollandt sal worden genegotieert ende weeder gecort aen 't ordinaris van Doublet, doordatte provintiën die clausule nyet smaekelijck sijnde, oock nyet wel geraden weesen soude voor deese provintie haer daermeede te engageren. Is eyntelijcken goedtgevonden, onvermindert de resolutie, de gedeputeerden van den Raedt van State metten thresorier eens te hooren ende uyt dezelve te verstaen hoe 't staet mette executie van de Brandenbursche domeynen ende wat daervan is te verwachten, om alsdan naerder op geresolveert te werden.

55. Dezelve gedeputeerden geclaeght hebbende over 't continueren van de Raedt van Staete in 't diverteren van de penningen uytte comptoiren opte rivieren tot betaelinge van transportgelden van soldaten, treckgelden ende van de pachters van de convoien, versoeckende daertegens remedie, is nae deliberatie goedtgevonden te persisteren bij voorgaende resolutie ende dat men bij alle middelen aen den Raedt sal aenhouden om diergelijcke diversiën nyet meer te doen, maer veeleer totte lasten bij haer daeruyt betaelt werden[de] een extraordinaris petitie te doen.

56. D'zelve claeghende over de excessen van Claes Jansz. van Vollenhove cum sociis, pachters van de convoien, bij haer gepleeght mettet opbrenghen van de gecalangeerde goederen in 't Vlie nyet aen 't College, daer de goederen ingescheept zijn so behoorde, maer aen 't College van Dockum ende anderssints, ende versoeckende dat die zaecke oock gerecht soude mogen werden, is nae deliberatie, gehoort meede 't naerder versoeck van de pachters voorss. ende gesien haer overgeleeverde stucken tot haer justificatie dienende, goedtgevonden deese zaecke deur eenige gedeputeerden naerder te doen examineren ende daervan te dienen van rapport ende advijse, werdende hiertoe versocht ende gecommitteert een van de heeren van Dort, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn.

57. D'zelve meede claeghende dat binnen Bortange van de goederen over Vrieslandt ende Groningen nae Westphaelen ghaende, ende eens licent van betaelt weesende, effter licent van getrocken werdt, tot groot nadeel van de commerciën, versoeckende dat tot affschaffinge van 'tzelve ordre mocht werden gestelt, is goedtgevonden hierop alvooren te verstaen het naerder bericht ende consideratiën van de Raedt van State.

58. D'zelve claeghende over 't ongelijck dat de Collegiën ter Admiraliteyt aenghedaen werdt mettet decerneren van 't vercoopen van de prinssen bij den admirael opgebracht deur gedeputeerden ter Generaliteyt ende nyet deur de Collegiën, diens werck dit eygentlijcken is, werdende oock de judicature van de gevangenen haer ontnoomen, versoeckende dat sowel 't een als 't andere voorgecomen ende sij in haer gerechticheeden mochten werden gemaincteneert, is nae deliberatie goedtgevonden dat voorghaende gedeputeerden over de clachten tegens de pachters van de convoien oock deese saecke naerder sullen examineren ende dienen van hunnen advijse.

59. Daernae in omvraege gebracht weesende wat ordre te stellen opte propositie van de heeren Committeerde Raeden op gisteren gedaen, bij dewelcke geeyscht werdt een somme van stijff drye millioen om daeruyt de vervallen lasten ende crijtende schulden dat geen uytstel connen lijden, eenichsints meede aff te doen, is bij alle leeden daer seer swaermoedigh tegens aengesien, 't meerendeel oordelende, als men in geen vorder swaricheeden wilde vervallen, dat men nootsaeckelijcken de oorsaecken van deese t'affterheeden weghneemen, sijn teer, soo men seyt, nae zijn neer setten ende de lasten tegens 't innecomen soude moeten, voor soveel mogelijck is, compasseren, ende dat voorts het incomen ten besten gemenageert, alle corruptiën ende vuylicheeden affgesneeden, ende also alles op een vaste ende beeter voet behoorde te werden gestelt ende alsdan eenige nyeuwe middelen ingewillight daeruyt de finantiën nae geleegentheyt souden mogen werden gestijfft, werdende oock in dier voegen geconcludeert ende de heeren Committeerde Raden versocht het besogne opte menage te willen voltrecken, werdende oock de leeden van West-Vrieslandt ende Noorderquartier aengemaent haer defect van ontrent 300.000 £ in de leste negotiatie van de twee millioenen promptelijcken aen handen van de heeren Committeerde Raeden meede te furneren, om daeruyt eensdeels meede te moghen restitueren de 500.000 £ uytte verpondinge, bij dezelve heeren Committeerde Raeden geleent.

60. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 3e point van beschrijvinge spreeckende van 't inwilligen van eenen impost opte goude ende sijden laeckenen, opte suyckeren ende sijropen, mitsgaders opten tabacq bij tauxatie volgens de overgesonden concepten, wierden het leste poinct van den tabacque bij meest alle leeden toegestaen op sodanigen voet als de leeden eens conden werden. Dan de twee eerste bij verscheyden leeden gedifficulteert werdende omdat voornaemelijcken in cleynder steeden de geheele neeringen daermeede uyttet landt offte de steeden souden werden gebannen, ende daeromme haer refererende tottet pondt- offte ellenghelt off multiplicatie van de redemptie, is daeromme in deese poincten geen conclusie genomen connen werden.

61. Juffrouwe Anna van Schaegen, weduwe van den heer van Sonsvelt, is toegestaen octroy om van haer leenghoederen bij institutie, doch nyet bij substitutie, te mogen disponeren invoegen als haer geraeden duncken zal.

62. Noch zijn geleesen verscheyden requesten, daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is.

Zaterdag 23 juli 1639 voornoen

63. Is geleesen een missive van de heeren commissarisen, geweest hebbende opte verpachtinge tot Purmerende, van den 21en julii, mentionnerende dat zij de verpachtinge van de verhooginge van de bieren nyet en hadden connen doen omdat haer geen ordonnantie was toegesonden, ende oock eensdeels omdat haer nae de verpachtinge eerst de aenschrijvinge daervan toegecomen is, alsmeede van de ordre tegens de complotterijen, belastende de pachters metten eedt haer te suyveren, welcken eedt de pachter weygert te doen omdat hem voor de verpachtinge 'tzelve nyet aenbevoolen is, versoeckende ordre hoe haer in 't een ende 't ander te draeghen.

Waerop gedelibereert zijnde is verstaen effter de commissarisen aen te schrijven om de verhooginge allomme te verpachten, ende daer 'tzelve geschiet is, dat aldaer 'tzelve middel nae ende apart noch zal werden verpacht, beneffens de ordre tegens de complotterijen, en dat de commissarisen ter Goude ghaende oock deese resolutie aengeschreeven ende bekent gemaeckt zal worden, alsmeede aen stadt van der Goude, teneynde aldaer meede de verpachtinge zijn voortgangh neemen magh.

64. Die van Wormer is toegestaen continuatie van approbatie van een keure bij haer belanghende den tijdt van te mogen backen gemaeckt, ende sijn dezelve vorder geauthoriseert belanghende het weeren van den brandt vorder te maecken sodanige keuren als haer geraeden duncken zal.

65. Die van Heusden versoeckende vrijdom van de verpondinge van de nyeuwe getimmerten, als andere steeden in Hollandt is geaccordeert, wierde bij de heeren Committeerde Raden daerop geadviseert dat alle steeden oock de verpondinge van haer nyeuwe getimmerten waeren betaelende, uytgeseyt Leyden ende Amsterdam, die daerop een goede somme inhielden. Meenden dat alle steeden van Hollandt ende West-Vrieslandt een lijste van haere nyeuwe getimmerten behoorden over te leeveren, omme alsdan daerop te neemen sodanigen resolutie als men generalijcken voor d'een ende d'andere sal vinden te behooren.

66. Daernae in omvraege gebracht zijnde het 4e point van beschrijvinge spreeckende van een scheep- offte schuytgelt te accorderen volgens het overgesonden concept, werde bij verscheyden leeden geoordelt dattet zelve concept noch te raeuw was ende bij Committeerde Raden effter beschaefft ende wat smaeckelijcker gemaeckt behoorde te worden, in welcker voegen oock eyntelijcken geconcludeert is.

67. Op het 6e point spreeckende van 't beeter menageren van de servitiegelden volgens het overgesonden concept, vonden eenighe leeden daerinne eenige difficulteyten, allegerende meede dat voor deesen bij Committeerde Raden ende den Raede van State gesaementlijcken op dit subject was gebesogneert, daerop sij nyet wel eens hadden connen werden, oordeelende dat deeser beyder gebesogneerde ende advijs alvooren ter vergaderinge overgeleevert ende naerder geëxamineert behoorde te worden, in welcker voegen oock eyntelijcken is geconcludeert.

68. Belanghende het 7e point van beschrijvinge spreeckende van de zeezaecken, ende specialijcken om te consenteeren in een havengelt, in een last- ende veylghelt, ende omme die van Zeelandt meede hiertoe te beweeghen ende daertoe de beste middelen te beraemen, wierde bij de leeden verscheydentlijcken geadviseert, de Edelen consenterende in 't point, als 't leydt, daer bijvoeghende dat men de Zeeuse cruyssers meede behoorde te betaelen ende weer in zee te helpen, ende belanghende 't last- ende veylghelt dattet zelve eerst binnen deese provintie vastgestelt behoorde te worden ende daernae aen die van Zeelandt smaeckelijck gemaeckt.

Leyden conformeerde haer hiermeede, maer urgeerden zeer dattet Hoff moght werden aengeschreeven om te procederen nae behooren tegens de schippers in Levanten, die den Spagnert noch daegelijcx cruyt ende loot over Genua, Naepels ende andere plaetsen toevoeren sonder ommesien, dat zij oordelden ondraeghelijck te weesen, ende dat sodanige [doen], tegens dewelcke alreede pertinente informatiën genomen ende van dewelcke de brieven van den consul tot Genua vorder vermelden, extraordinarie andere ten exemple tegens behoort te werden geprocedeert, om den coningh van Vranckrijck ende alle goede patriotten van 't landt daerdoor eenigh contentement te gheeven.

Amsterdam sustineerde, alvooren in deesen te treeden, dat men behoort aff te wachten wat gangh het schuytgelt neemen sal willen, ende belanghende de reste dat men behoort aff te wachten wat deesenaenghaende bij provintie van Groningen ende Vrieslandt sal werden geresolveert, ende dat voorts oock de offitiën jegens Zelandt gedecreteert, behooren te werden voltrocken ende haer intentie oock naerder verstaen. Rotterdam urgeerde dat de Collegiën alvooren op eenen eenparigen voet behooren te werden gereguleert, dat anderssints de voorgeslaeghen remediën nyet en souden connen teweeghe brenghen dat vordel, dat men daervan verhoopt. Andere urgeerden meede het verpachten van de convoien in 't geheel. Andere versoecken, soo 't lastgelt standt greep, dat alsdan het last- ende veylgelt moste geëxcuseert worden, als weesende een zaecke die geen dubbele belastinge lijden conde.

Dan alsso alle deese consideratiën discoursgewijse wierden voorgebracht, heefft geen resolutie inne ghenomen connen werden, maer is alles opgehouden in resumptie.

69. Noch zijn geleesen eenige requesten, daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is.

Zaterdag 23 juli 1639 nanoen

Vacantie.

Zondag 24 juli 1639

Was’t Sondagh.

Maandag 25 juli 1639 voor- en nanoen

70. Den dijckgraeff ende heemraeden van 't polderken geheeten de Noorder Nessen, geleegen beoosten Medenblick, versoeckende continuatie van de remissie van haere verpondinge voor den tijdt van 12 jaeren, om reedenen bij haer geallegeert, is goedtgevonden hierop alvooren te verstaen 't advijs van de heeren Committeerde Raeden van West-Vrieslandt ende Noorderquartier.

71. De pondrijckste oude ende nyeuwe regenten, mette ouderlingen ende diaconen van de dorpe Wogghenum, versoeckende interpretatie ende ampliatie van de letste resolutie bij forme van correctie op haer privilege van coningh Philips den 3en julii 1638 opte instantiën van die van Hoorn alhier ter vergaderinge genomen, deurdien mits het gebreck van personen de gereformeerde religie toeghedaen, binnen haer dorp dezelve resolutie nyet en connen practiseren, ende daeromme met malcanderen verdraegen zijn dat geen personen in haer vroetschap sullen mogen werden gecooren die minder als 3 mergen landts in de coggen gegoedt zijn, ende solange alsser van de gereformeerde religie gevonden werden die soo hoogh gegoedt sijn, dat sij die sullen moeten kiesen, doch bij gebreck sodanige andere als den staet van 't landt ende de gemeene regeringe toegedaen zijn, versoeckende datte gemelte resolutie in dier voegen gealtereert ende haer daervan brieven van octroy in forma mogen werden gegheeven.

Dan de heeren van Hooren hiervan begheerende copye ende datte zaecke interim moght werden opgehouden, is 'tzelve alsso verstaen ende aen haer geaccordeert.

72. Noch zijn geleesen een groote quantiteyt requesten van cleynen importantie, daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is, nyet waerdich omme notitie van gehouden te werden.

73. Meede zijn geleesen de resolutiën verleeden weecke genomen, die daermeede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert, die van Leyden alleenlijcken daer bijvoegende dat belangende de schippers die in de Strate den vijandt allerhande toevoer van ammunitie ende scheepen hebben gedaen, den Raedt behoort aengeschreeven te werden om te rescriberen hoe die zaecke staet ende so daer eenigh bewijs ontbreeckt, dat uyt de Generaliteyt haer 'tzelve behoort te werden gesubministreert. Dan sijn daerover geen vorder discourssen gemoveert, maer de zaecke daerbij gelaeten.

Dinsdag 26 juli 1639 voor- en nanoen

74. Is geleesen een missive van Zijne Hoogheyt van den 21en julii uytte Philippine, beneffens zeeckere missive van den admirael Tromp van den 19en julii, verclaerende de inclinatie van den admirael te weesen opte advijsen die hij becomen heefft weeder te ghaen met zijn geheele vloote cruyssen tusschen de Kiskassen ende Poortlandt om op 's viants over te comen vloote beeter te connen letten, behalven dat een esquadre van zes scheepen in 't Canael gelaeten heefft om te vervolgen de nyeuwe fregatten van Duynkercken, ten waere bij hem offte de heeren Staten anders moght worden verstaen, versoeckende derhalven van [de] resolutie der heeren Staeten deesenaengaende bericht te worden.

Waerop gedelibereert zijnde eyntelijcken verstaen ende geresolveert is deese zaecke te stellen ter dispositie ende discretie van Zijne Hoogheyt als deur de correspondentiën beste kennisse van zaecken hebbende waer den viant de meesten affbreuck can worden gedaen, met dien verstande effenwel datte zelve Zijne Hoogheyt de inclinatie van deese vergaderinge tegemoet zal werden gevoert, te weeten dat men voor best ende zeeckerst oordelt datte vloote gelast werde voor Duynkercken te ghaen tot besettinge van de cust offte om in 't Canael te cruyssen, ende dat een esquadre affgesonden werde om tusschen de Kiskassen ende Poortlandt te cruyssen ende den viants vloote overcomende, daervan op 't spoedichste den admirael adviseren, opdat alsdan bij hem daertegens nae behooren magh werden gevigileert.

75. Belanghende de twee prinssen offte scheepen leggende in Goedereede, bij den admirael opgebracht, meede in omvraege gebracht zijnde off men dezelve soude vercoopen off bij tauxatie aenneemen, waeren de leeden van contrarie advijsen. Dan nae resumptie is eyntelijcken geconcludeert best te sullen weesen datte zelve scheepen bij den Staten-Generael volgens de tauxatie bij den admirael ghedaen, daermeede de matroosen contentement schijnen te neemen, sullen werden aenghenoomen, ende, om verscheyden disputen voor te comen, nyet en sullen werden vercofft, maer zelffs ten dienste van den Staet aengehouden.

76. De gedeputeerden met Zijn Hoogheyt gecommuniceert hebbende de gelegentheyt van de 10 scheepen, bij 't corps van den admirael gehuurt voor 2 maenden, die alreede geëxpireert zijn, ende off dezelve alsnu affgedanckt off vorder gecontinueert behooren te worden, rapporteerden Zijn Hoogheyt van advijs te weesen datte zelve reedenen waeromme dezelve in huure aengenomen zijn, noch duuren, deurdien den viant alleen daernae schijnt te wachten datte passage van scheepen magh werden ontbloot, ende dat daeromme noodigh zijn soude datte zelve noch voor twee maenden in huure werden gecontinueert. Verclaerden meede dat Zijn Hoogheyt aen haer ten hoochsten gerecommandeert heefft om de heeren Staten aen te maenen tot het inwilligen van middelen daeruyt de zaecken van de zee gesustenteert ende de quote van Hollandt in de custscheepen promptelijcken soude connen werden gevonden, alsmeede het verpachten van de convoien in 't geheel, het haevenghelt mettet egualeren van de middelen over de provintiën.

Hierop gedelibereert zijnde hebben de meeste leeden haer belanghende het continueren van de gehuurde scheepen met Zijn Hoogheyt geconformeert. Dan bij die van Noord-Hollandt de twee Admiraliteytsscheepen geëxcuseert werdende, is goedtgevonden daerinne geen veranderinge te doen, maer Sijn Hoogheyt derselver geproponeerde naerder voor te draeghen, om alsdan te sien off eenige vergaderinge in can vallen, werdende 't vorder versoeck uytgestelt totdat de poincten daervan spreeckende in omvraege sullen sijn gebracht.

77. Geresumeert weesende het billet van die van de Westindise Compagnie op 't egualeren van de actiën ende 't verhoogen van de capitalen onder zeeckere conditiën ende vordelen daerinne gementionneert, is bij meest alle leeden daerinne geconsenteert dattet zelve ghedruckt ende voorts allomme, soals 't leyt, aengeslaegen soude mogen werden, omme 'tzelve dienvolgens in practijcque te brenghen ende de noodighe equippage zijn voortgangh te doen genyeten, mits datte vergaderinge verstaet belanghende de prolongatie van 't octroy te blijven in haer geheel, ende dat dienthalve in de [vergaderinge], so hier als ter Generaliteyt, notitie van zal werden gehouden.

78. Die van Dordrecht ende Amsterdam, opte verpachtinge van de bieren tot Rotterdam geweest zijnde, verclaerden dat de verpachtinge van de verhooginge der scheepsbieren aldaer nyet en was ghedaen, vermits die tot Haerlem nyet en was geschiet, alsmeede nyet tot Purmerende, Monnickedam ende Edam, ende dat die apparentelijcken nyet geschiede soude binnen der Goude; dat effewel getenteert hadden de verhooginge apart te verpachten, doch dat nyemandt dezelve had willen aenneemen, versoeckende hoe haer deesenaenghaende te draegen.

Die van Haerlem hierop gesommeert zijnde, verclaerden nergens van te weeten ende haer nyet genoch te connen verwonderen dat de verpachtinge in den haeren soude weesen gestuyt, doordien formele last gehadt hebben daerop te insisteren, doch so sulcx waer is, dat sulcx apparentelijcken sal geschiet zijn om dezelve reedenen als voor deesen bij den heer van Mathenesse de vergaderinge voorgedraeghen zijn.

Deese zaecke in deliberatiën gebracht zijnde waeren de leeden perplex wat in deesen te doen ende op wat mannieren alles ten beste soude connen werden gerecht. Ende hoewel eenige geneegen waeren daetelijcken de commissarisen aen te schrijven, teneynde de novo debvoiren souden doen om de verhooginge van de bieren schoon apart te verpachten, andere de zaecke wilden uytstellen totte naeste verpachtinge, so is effenwel goedgevonden alvooren in deesen te treeden, aff te wachten de compste van de heeren commissarisen, omme derzelver rapport gehoort zijnde waer de verpachtinge gedaen is, waer nyet, alsdan naerder in de saecke te resolveren.

79. Daernae in omvraege gebracht zijnde het 8e point van beschrijvinge spreeckende van 't verpachten van de convoien in 't geheel ende egualisatie van de middelen, inclineerden meest alle leeden daertoe dat men de convoien in 't geheel soude verpachten, mits datte provintiën alsdan mede teffens souden moeten toestaen de egualisatie van de gemeene middelen, uytgeseyt wij die 't simpelijcken excuseerden, ende Amsterdam, Hoorn ende Edam, die alvooren de egualisatie wilden toegestaen ende gepractiseert hebben ende dat interim het middel als voor deesen behoort te werden gecollecteert, om welcke dispariteyt van advijsen geen conclusie in de zaecke genomen heefft connen werden.

Woensdag 27 juli 1639 voor- en nanoen

80. Zijn geleesen vijff geëxtendeerde resolutiën voor deesen genomen op 't employ van de vloote van den admirael, op 't continueren van de gehuurde scheepen, op 't aenhouden bij tauxatie van de twee veroverde prinssen, op 't reduceren van de kercke van Den Bosch onder 't classis van Leyden ende synode van Zuyd-Hollandt, ende eyntelijcken op 't arresteren van 't billet spreeckende van 't egualeren van de actiën in de Westindische Compagnie ende 't verhoogen van de capitalen voor de helffte. Ende hebben de leeden eenparichlijcken de respective extensiën geapprobeert ende goedgevonden die ter Generaliteyt in te brenghen, uytgeseyt op 't concept van de Westindische Compagnie, daerover lange tusschen Amsterdam ende andere leeden wierde gehaketteert, sij willende in de resolutie, so hier als ter Generaliteyt, uytgedruckt hebben datte heeren Staeten belanghende de prolongatie van 't octroy verstonden te blijven in haer geheel, ende dat in 't gemelte billet behoorde uytgedruckt te worden de provintiën, die alreede consent hadden gedraegen, omme de luyden nyet te bed jaeghen, de andere leeden ter contrariën sustinerende dat sulcx voor de participanten groote offensie geeven [soude] het verhoogen, veraffteren ende misschien 't geheele voorneemen ende de Compagnie soude renverseren, ende wilden daeromme in geen resolutiën daervan kennisse gehouden hebben, maer alleenlijcken, was 't noot, in de notulen. Dan heefft om deese disputen in de zaecke geen finale conclusie genomen connen werden.

81. Eenige van den Raedt van State binnenstaende hebben naerder openinghe ghedaen hoe 't staet mette executie van de Brandenbursche domeynen tot betaelinge van de penningen t'haeren behoeve bij den ontfangher Hoeffijser genegotieert, nu metten verloopen interesten bedraeghende ter somme van een millioen. Verclaeren de saecke soverre ghebracht hebben dat eenen Heymbach, bij den vorst zelve affgesonden, hadde verclaert dat zij tevreeden waeren voor dit jaer de interesten te betaelen ende voor 't expireren van den lesten augusti toecomende naerder metten heeren Staten te accorderen om 't capitael op termijnen aff te lossen, versoeckende alleenlijcken surcheance van proceduuren om met ordre alles te connen doen; dat alreede gefurneert hadden 9.000 rijcxdaelders ende noch nae 3.000 rijcxdaelders, ende dat sij noch aengenomen hadden voor 't uytgaen van julio 13.000 rijcxdaelders te betaelen, bedraeghende tesaemen 25.000 rijcxdaelders, dat is weynigh minder als de interesten comen te monteren.

82. Hierbeneffens meede geresumeert zijnde 't versoeck van Hoeffijser teneynde den Admiraliteyt t'Amsterdam zijn obligatiën deesenaenghaende meede gelast mocht werden te teyckenen als voor deesen, is nae deliberatie op 't een ende 't ander goedgevonden dat affgewacht zal worden den dagh van den lesten augusti, bij den vorst van Brandenburch versocht, mits datten Raedt van Staete sal continueren in de debvoiren in 't poulseren van de executie soveel als doenlijcken weesen zal, ende dat onder beneficie van deese debvoiren den ontfanger Hoeffijser zijn versoeck zal werden toegestaen ende den Raedt ter Admiraliteyt gelast sijn obligatiën als voor deesen te teyckenen in conformité van de resolutie daerop lestelijcken genoomen, ende dat alles ter Generaliteyt zal werden innegebracht.

83. D'zelve heeren naerder bericht doende hoe 't staet mettet egualeren van de middelen over de provintiën, verclaeren dat Hollandt, Zelandt, Groningen daerinne absolutelijcken consenteren, Vrieslandt voor soveel als de natuur ende gelegentheyt van haer landt lijden can, Utert op betrouwen dat haer nabuuren à l'advenant sullen werden getracteert, doch dat Gelderlandt ende Overijsel 'tzelve declineren ende alvooren de verantwoordinge van de 5 spetiën ende andere in practijcque gebracht de convoien in 't geheel verpacht, de binnenlandsche pasporten gesuyvert ende de Caemer van Assurantie ingewillicht soude behooren te worden; 'tzelve ghedaen zijnde, dat zij alsdan goede officiën bij den haeren sullen doen omme haer mette andere leeden te moghen conformeren. Dan dat zij dezelve 2 provintiën dezelve reedenen bij alle middelen getracht hebben te versetten ende nyet hebbende connen obtineren, van advijs zijn dat men dezelve behoort te verghen haere vergaderinge daerop extraordinarie te beschrijven. Dan verstaen hebbende dat sulcx alreede geschiet is, te weeten dat opten 25en augusti in Gelderlandt ende den 12en september in Overijsel een lantdagh weesen sal, meenen dat expresselijcken eenighe behooren te werden gecommitteert om haer belanghende de voorss. egualisatie te brenghen tot consent ende conformiteyt mette andere leeden.

Waerop gedelibereert zijnde is eenparichlijcken met dit advijs geconformeert ende zijn die van den Raedt versocht bij besendinge uytten haeren deese vergaderinge te willen beghroeten ende aldaer alle debvoiren aen te wenden ten fine bij haer verhaelt.

84. Op het 9e point om de verpondinge van 't jaer 1639 te consenteren, die van Dordrecht, Haerlem, Delfft ende eenige andere leeden 'tzelve tegenspreeckende, solange bij Amsterdam ende Leyden de penningen, bij haer uyt saecke van nyeuwe getimmerten ingehouden, nyet meede te borde souden zijn gebracht, andere meede de doleantiën alvooren willende affgedaen hebben, is geen finale conclusie ingenomen connen werden.

85. Op het 10e point spreeckende van de landen van de godtshuysen ende omme dezelve meede in verpondinge te beswaeren, sustineerden die van Amsterdam 'tzelve noodigh te weesen, off dat de huysen meede exempt mosten zijn de godshuysen toebehoorende, als weesende van één, jae ergher nature. Alckmaer ende Hooren excuseerden dit point om de sooberheyt van veele godshuysen, die in sulcken cas bij de steeden met gelijcke ende meerder somme als de verpondinge importeert soude moeten werden gesubsidieert, behalven dat tegens de reputatie weesen soude sodaenighe landen te beswaeren, ende heefft om deese dispariteyt het point meede steecken gebleeven.

86. Op het tweede lidt van 'tzelve point om de nyeuwe warmoeslanden à l'advenant de andere in verpondinge te beswaeren bij verpachtinge off collecte, werde bij eenige totte verpachtinge, bij de andere totte collecte verstaen. Goude ende Purmerende onder andere difficulteerden het point, sodat meede sonder conclusie is gebleeven.

87. Noch zijn voorgeweest eenige requesten ende particuliere zaeken, daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is, nyet waerdigh omme notitie van gehouden te worden.

Donderdag 28 juli 1639 voornoen

88. Is bij resumptie in deliberatie geleyt het 8e point van beschrijvinge spreeckende van 't verpachten der convoien ende licenten in 't geheel, ende daerbij geleesen een missive van Zijn Hoogheyt, deese saecke ten hooghsten als vorderlijck voor de zeezaecken recommanderende, ende waeren alleen op deesen difficijl de heeren van Amsterdam, Edam, wij ende Purmerende. Alle de andere leeden conden voor 't geheel offte tenmintsten voor een gedeelte daerinne toestaen. Hoorn accordeerde meede daerinne, maer verstondt datte egualisatie van de middelen behoort voor te ghaen, doch zijn eyntelijcken de difficulterende leeden versocht haer op deesen naerder te willen doen lasten, teneynde eenparich consent becomen magh werden ende alsso te beeter geconsequeert de vruchten die daervan werden verwacht.

89. Bij den heer Bruynings uytte Generaliteyt ingebracht weesende dat eenen IJsbrant Woutersz., caighschipper onder binnenlandts pasport, zeeckere goederen op Groningen te vervoeren aengegheeven hebbende, daermede de vaert nae Groningen ghaende voorbijgevaeren ende daerover bij de pachters van de convoien aengehaelt, tot Dockum gebracht, ende aldaer alles als geconfisqueert verclaert was, daerover den schipper verstaende ongelijck geleeden te hebben, hem geaddresseert hadde aen de Staten-Generael met recommandatie van de stadt Enckhuysen, versoeckende de proceduren voor nul verclaert ende hem gerestitueert te werden, mits dezelve goederen te Delffsijl off daerontrent, weesende een haeven van Groningen, hadde meenen te brenghen 'tgunt gewoon is uyttet pasport verstaen te worden. In alle gevalle dat t'Enckhuysen, daer de goederen aengegeeven zijn, de zaecke gebracht ende gedisputeert hadde moeten worden ende nyet tot Dockum volgens het 13e articule van de instructie der Admiraliteyten ende het 17e van de generaels van de convoien; dat deesen nyettegenstaende vier provintiën de zaecke affgeslaegen ende de suppliant aen de remediën van Justitie gerenvoieert hadden, versoeckende dat bij deese vergaderinge die saecke nae behooren moght werden gehandhaefft.

Doch is goedgevonden deese saecke te stellen in handen van vorige gecommitteerden opte clachten bij den Admiraliteyt van Amsterdam op gelijcke subject gedaen, gecommitteert omme bij dezelve geëxamineert ende naerder inne geadviseert te worden wat men tot defentie van 't recht der ingeseetenen deeser provintie zal vinden te behooren.

90. Is in deliberatie geleyt het 20e point van 't continuatie van 't subsidie van 50.000 £ ter maent aen de crone Sweeden ende bij provisie van 't furnissement van de penningen voor 4 maenden alreede geconsenteert ende zijn hierbij geleesen de brieven van de Staten-Generael van den 26en deeses, deese saecke ten hooghsten recommanderende.

Waerop nae deliberatie goedtgevonden is de heeren Committeerde Raeden te authoriseren uytte eerste ende gereetste penningen de geconsenteerde quote te furneren, werdende de reste gehouden in bedencken.

91. Op het 11e point spreeckende van 't verminderen van de bursaelen in 't Theologissche Collegie tot Leyden volgens 't advijs van de regent van 'tzelve Collegie, verclaerden verscheyden leeden 't advijs vermist ende nyet gesien te hebben, waeromme die van Leyden versocht zijn copye van 'tzelve, mitsgaeders de lijste wat personen yeder stadt daer vermagh te senden, aen de leeden te behandigen, ende dat alsdan commisarisen sullen werden gecommitteert om de lijste te verminderen ende in dier voegen te stellen dat voor geene van de leeden daerinne boven andere eenige prejuditie sal werden gegeeven.

92. De gemeene solliciteurs met extraordinaris claeghen versoeckende satisfactie van 't contract opte termijnen van betaelinge bij haer in den jaere 1637 met gedeputeerden uytten naeme van de vergaderinge aengeghaen, ende dat het resterende vierde part vandien haer obligatiën van souden mogen werden gepasseert, is bij deese ocasie meede voorgebracht het 13e point spreeckende specialijcken van die van Hoorn om dezelve meede tot consent van de resolutie in faveur van de solliciteurs genomen te beweeghen.

Waerop gedelibereert zijnde verstonden alle leeden van Hollandt dat, so men woordt ende belofften wilde houden, ditzelve nyet langer conde werden geëxcuseert. Alckmaer consenteerde daerinne, mits datte Committeerde Raden van ons quartier souden mogen werden geauthoriseert op gelijcken voet als Committeerde Raden alhier hebben ghedaen de defectueuse comptoiren in ons quartier uytte ordinair ende extraordinair consenten te mogen subsidiëren ende dat sulcx vast soude werden gestelt. Die van Hoorn consenteerden daerinne, mits dat geen effect sorteren soude voordat tot betaelinge van de Admiraliteyten ende defectueuse comptoiren alhier behoorlijcke ordre soude weesen gestelt. Hiermeede werde bij Enckhuysen ende ons geconformeert, ende nyettegenstaende eenige naerder sommatiën bij ons gepersiteert werdende, is deese zaecke opgehouden moeten werden in resumptie.

Donderdag 28 juli 1639 nanoen

93. Is in deliberatie geleyt het 12e point van beschrijvinge, weesende als een recueyl van verscheyden middelen van oudts versocht ende tot noch toe ongeconsenteert gebleeven, als te weeten van 't oir- ende hoorngelt voor een derde part te verhoogen, van den 16en penning te gheeven van allerley huyden ende vellen, van een impost opte comptanten, van yet te vinden uytte gorsen ende slijcken van de Graeffelijckheyt, van 't consent tottet opleggelt van de graenen, van eenen impost op politijcque ende militaire ampten, van eenen impost opte goederen van den overleedenen volgens den taux daer zij in den 200en penning op gestelt zijn, ende eyntelijcken van 't soudt te brenghen aen den Staet als in Vranckrijck.

Waerop de advijsen van de steeden ende leeden gehoort, bleven de leden bij haere vorighe last, eenige van dezelve poincten genochsaem desperaet werdende gestelt daer nyet van soude weesen te verwachten, te weeten 't verhoogen van 't hoorngelt, den impost opte comptanten ende omme 't zoudt te brenghen aen den Staet, de andere meede hebbende noch verscheyden contradicenten, sodat geen conclusie met allen genoomen heefft connen worden, maer alles opgehouden is in resumptie, alleenlijcken op 't middel van de politijcque ende militaire ampten verstaen weesende datte steeden ende 't Hoff souden hebben over te leeveren een lijste van de ampten die in haer steeden ende jurisdictiën moghen zijn, om alsdan naerder op alles gelet te werden.

94. Noch is gedisponeert op eenige particuliere requesten.

Vrijdag 29 juli 1639 voornoen

95. Den heer Van der Caemer uyttet leeger adviserende dattet zelve beesigh is met opbreecken ende claeghende voorts over het quaedt betaelen van de lasten ende specialijcken van de tractamenten, ende dat daerdoor den quartiermeester-generael Parcheval genootsaeck[t] soude geweest zijn sijn paerden te vercoopen, dat uyttermaeten opsprakelijck is ende nyet min schadelijck voor 't landt, versoeckende dat toch eyntelijcken eens behoorlijcke remedie daertegens soude mogen werden gestelt.

Is nae deliberatie goedtgevonden den heere Van der Caemer in 't leeger aen te schrijven dat aen de gemelten Parcheval om zijn goede officiën wille eenige penningen op reeckeninge gelieve te verstrecken, ende dat so bedectelijcken als moghelijcken zal zijn, ende dat voorts staende vergaderinge op 't betaelen van de tractamenten in 't generael behoorlijcke ordre sal werden gestelt.

96. De heeren Committeerde Raden adviserende opten requeste van Jacob Buys cum sociis, die versoecken den pacht van de brandewijnen voor drye jaeren te hebben ende daervoor te gheeven 50.000 £ 's jaers in plaetse van ontrent 40.000, die alsnu daervan werdt geconsequeert, ende dat sij daerbeneffens in plaetse van 8 ende 5 sts. op 't stoop voortaen nyet meer en sullen trecken als 3 sts. 4 penning ende 2 sts. 8 penning respective. Verclaeren voor haer advijs de saecke sodaenigh in te sien dat zij nyet ongeraeden souden vinden dat hiervan een proeve soude mogen werden genomen.

Waerop gedelibereert zijnde vonden de leeden daerop verscheyden bedenckinge, sonderlinge omdattet incomen van de comptoiren voor de militie ende renten is geaffecteert, ende dat deur dit doen lichtelijcken 'tzelve middel in een generael comptoir gebracht ende andere souden mogen werden onttrocken. Verstonden daeromme beeter te zijn dat alles gebracht werde in volghende pointen van beschrijvinge, in welcke voeghen oock eyntelijcken geconcludeert is.

97. De weduwe van Hilbrant Jacobsz. van Wouw claeghende dat bij andere druckers, mette welcke zij belanghende het drucken van de bijbel in contentie gevallen is, nyettegenstaende de questie litigens hanght ende alhier opte saecke werdt gedelibereert, mettet drucken voortghaen, ende versoeckende daeromme alsnoch dagh geprefigeert te werden op welcken partijen comparerende de zaecke affgemaeckt, offte bij weygeringe dat daerinne nae behooren moght werden getermineert, hebben de leeden daerop alsnoch gehadt verscheyden bedenckingen pro et contra, die van Amsterdam haer druckers ten hooghsten voorstaende. Dan is eyntelijcken geresolveert, dewijl geen apparentie en is van accoordt, dat daerom de zaecke op merghen geresumeert ende ten eenen offten anderen finalijcken in gedisponeert zal werden.

98. Robert Herry, lieutenant van Colpeper, bij Zijn Hoogheyt opgesonden nae Enckhuysen om de affterstallige betalinge van denzelven colonel aldaer te becomen, verclaert nyet te hebben connen obtineren ende dat zijn versoeck is uytgestelt totdatte gedeputeerden op deese vergaderinge thuys souden sijn gecomen, werdende alsso alles geschoven opten langhen baen, versoeckende daeromme vanhier ordre opte stadt Enckhuysen omme aen hem de affterstallige betaelinge te doen off datten Hr. Van der Caemer hierentusschen magh werden gelast de weeckelijcke leeninge aen hem te verstrecken totdat sulcx zal teweege gebracht zijn.

Hierop gedelibereert zijnde verclaerden de heeren van Enckhuysen haer comptoir so defectueus te zijn dat sij nyet en conden betaelen sonder als anderen gesubsidieert te worden, wel mogende lijden dat daerop naerder ondersoeck wierde ghedaen. De heeren van 't Zuyderquartier sustineerden dat dit nyet genoch was; dattet gingh tegens ordre van 't lant dat eenige stadt hem de dispositie over gemenelandts penningen ende comptoiren soude aenmaetighen ende den ontfanger daerinne de wet stellen; dat sulcx buyten exempel ende van zeer schadelijcken consequentie is ende daerom nyet geleeden can worden ende datten ontfanger behoort aengeschreeven te worden hem alleen te reguleren nae de publijcque ordre ende last van de heeren Staten ende Committeerde Raeden ende in conformité vandien de versochte betaelinge te doen, bij weygeringe dat denzelven voet bij andere soude werden gevolght tot onvermijdelijcke ruïne van 't landt, daertoe de heeren van Enckhuysen met haer exempel den wegh soude hebben gebaent. Ende is eyntelijcken geconcludeert dat den ontfanger van Enchuysen alsnoch sal werden aengeschreeven de versochte betaelinge te doen ende die regenten van Enckhuysen met de Committeerde Raeden van 't quartier om daertoe de handt te bieden off dat zij gesamentlijcken gelast worden haere reedenen te gheeven ter contrariën, omme naemals op gelet te werden.

99. Het 7e point spreeckende van 't consent tot een redres generael van de zeezaecken, ende specialijcken om eenige middelen inne te willigen, daerdeur in toecomende de ordre geredresseert ende in toecomende vastelijcken onderhouden soude connen werden, als daer is het haevenghelt, last- ende veylgelt, het beneficiëren van de convoien ende licenten, het aenhouden van de Zeeussche cruyssers, het weeren van de diversie van de penningen van des Admiraliteyts comptoiren, ende voorts om mette provintie van Zelandt deesenaenghaende naerder te verdraegen.

Wierde nae deliberatie bij eenige leeden daerover verscheydentlijcken geadviseert ende bij die van Dordrecht ende Rotterdam voornaemelijcken geürgeert dat alvooren totte middelen te comen, een nyeuwe staet van oorloghe te waeter over de Collegiën behoort te werden gemaeckt ende bij dezelve de lasten mettet incomen circum circa geegualeert. Dit gedaen zijnde, dat alsdan opte middelen behoort te worden gebracht om dezelve nyet alleen tegens de diversiën te conserveren, maer oock tot subsidie van de comptoiren, tot vervallinge van de lasten aen de custschepen ende convoiers te vermeerderen mettet inwilligen van een havengelt, verpachten van de convoien ende anders. Dan de leeden verscheydentlijcken adviserende, is eyntelijcken geconcludeert dat alle deese poincten nyet in 't gros maer specifice in omvraeghe sullen werden gebracht, opdat bij de leeden pertinentelijcken daerop geadviseert ende oock met distinctie in zal connen werden geresolveert voor soveel doenlijcken weesen zal.

100. De Staten van Utrecht versoeckende betaelinge van 45.379 bij haer voor deese provintie verschooten mettet betaelen van de compagnie van den graeff van Solms, daerinne Hollandt 50 man betaelen moet, ende de Committeerde Raden van Hollandt aen d'ander sijde bekennende wel deese schult, maer sustinerende dat die van Utrecht noch schuldigh zijnde aen de leveriers van de Admiraliteyten 30.000 £, 'tzelve daeraen behoort te werden gecort, is nae deliberatie goedtgevonden de heeren Committeerde Raden te authoriseren deese zaecke te menageren ende aff te maecken ten meesten dienste van den Staet.

Zaterdag 30 juli 1639 voornoen

101. Is geleesen zeecker proclamatie offte placcaet van de coningh van Polen roerende 't betaelen van den thol bij hem ingestelt opte goederen ende inlandsche waeren vandaer uytgevoert ende weer ingebracht om geconsumeert te werden, ende is bij de leeden verstaen dat deesenaenghaende in de instructie van de ambassadeurs nae Polen aff te ghaen, weeder mentie ghemaeckt ende naerder ordre op zal werden gegeeven.

102. De heeren Committeerde Raeden naerder openende haere consideratiën op voorghaende resolutie, daerbij dezelve versocht werden te verclaeren hoe ende op wat voet de lasten tegens innecomen best souden connen werden gecompasseert ende vergheleecken, seggen sulcx haers oirdels ghedaen te connen werden, so men volgens 't voorslagh bij haer gedaen beeter ordre stellen conde opte betalinge der servitieghelden, mitsgaders tegens de frauden in de monsteringen beghaen, die so groff ende groot zijn om de quade betaelinge, dat zij oordeelen als nae behooren gerecht conde werden; dat daerdoor 1/3 van alle de lasten vermindert souden werden ende so alsdan bij de leeden, eenige middelen van consideratie in de beschrijvinge zijnde, moghten innegewillight werden, dat alsdan de lasten uyttet incomen haer oordels eenighermaeten souden connen werden vervallen, sonderlinge als men de militie meede in reedelijckheyt soude connen verminderen, daerop bij geleegentheyt in 't consenteren van de petitie van den Raedt meede soude connen werden ghelet.

Dan verscheyden leeden allegerende dat Committeerde Raden breeder behooren te gaen ende oock te specificeren hoe men best soude connen voorcomen de ontrouwicheeden ende vuylicheeden ontrent de comptoiren in swangh ghaende mettet opcoopen van de ordonnantiën, alsmeede op het maecken van de ordonnantiën zelve bij den commies nyet in conformité van de monsterrollen, offte immers nae groot verloop van tijdt ingestelt, oock de faulten gepleeght mettet converteren van de ordonnantiën in obligatiën, mitsgaeders hoe 't affdoen van de maeckelardijen zelffs in reguard van de ontfanger meede vast soude connen werden gestelt.

Is nae deliberatie goedgevonden de heeren Committeerde Raden te belasten oock deesen aenghaende haer advijs naerder te openen, ende dat interim oock uytte vergaderinge eenige beneffens de heeren Committeerde Raden sullen werden gecommitteert om met malcanderen te communiceren de excessen ende quade practijcque die langs so meer in swangh ghaen, ende te rapporteren in wat voegen dezelve gesteuyt ende in toecomende geeverteert sullen connen werden, werdende hiertoe versocht een uytte heeren Edelen, Dort, Amsterdam, Alckmaer, Leyden ende den raedtpenionaris.

103. D'zelve heeren Committeerde Raden verstaen hebbende de inclinatie van de vergaderinge tot scheyden, vernyeuden haer voorghaende clachte van gebreck van gelt, seggen, so men scheyden wil, dat men haer tenmintsten moet promptelijcken ter handen doen stellen, so nyet de heele geeyschten drye milioenen ten mintsten tot betalinge van een maent zolts van de geaffecteerde troepen opte defectueuse comptoiren, eenige 6, 7 Ã 8 millioenen ten affteren zijnde,

een somme van

ƒ 300.000 £

tot betaelinge aen de Admiraliteyt tot Rotterdam, bij de stad verschoten

ƒ 130.000 £

tot incoop van munitie, voor turff ende kaerssen ende pondgasten

ƒ 100.000 £

tot subsidie 6 maenden van Sweeden

ƒ 180.000 £

voor de resterende quote in weerhelffte van

200.000 £

tot fortificatie Breda

ƒ 58.000 £

tot noodige reparatie van de frontieren haer fortificatiën

ƒ 58.000 £

tot tractamenten, servitiën, convoien ende custscheepen

ƒ 200.000 £

t'saemen

één millioen 26.000 £

Versoecken dat hiervoor sorgh gedraeghen moght werden, opdat sij sullen mogen voorcomen de swaricheeden die ons anderssints werden gedreyght ende geschaepen zijn te sullen overvallen.

Hierop gedelibereert zijnde wierde bij verscheyden leeden geallegeert de oude lesse dat men behoorde de oude middelen te beneficiëren, de 5 spetiën te verantwoorden, egualisatie van de middelen, verpachtinge van de convoien in 't geheel, het havenghelt, last- ende veylgelt, het oplegghelt, pondgelt, suyckerimpost, den impost opte tabacque ende goederen van de verstorvenen ende andere meer. Dan eenige leeden haer sooverre nyet connende elargeren, is geresolveert tegens de aenstaende weecke alles specifice in omvraeghe te brenghen ende te sien hoeverre de conclusie op eenige middelen zal connen werden geadvanceert.

104. Daernae in omvraeghe gebracht zijnde het 19e point spreeckende van de ambassade nae Venetiën ende 't voorslaen van een persoon daertoe te gebruycken, conden de heeren van Leyden, Amsterdam ende wij daertoe noch nyet verstaen, wilden alvooren meerder zeeckerheyt hebben van de betaelinge van de belooffde subsidiën ende van 't presteren van de eertijtelen. Haerlem ende eenige andere conden daerinne accorderen, oock in de nomina[tie] verstaen, mits dat geen costen souden werden gemaeckt voor ende alleer meerder zeeckerheyt soude zijn van de betaelinge der subsidiën, ende heefft om deese disputen wille de zaecke oock opgehouden moeten werden in resumptie.

105. Den professor Heynssius, dedicerende zeecker boeck behelsende eenige Griecksche exercitatiën ende bedenckingen over het geheele Nyeuwe Testament in de originele Grieksche taele, is 'tzelve als een goedt werck aengenomen ende vorders verstaen dat belanghende de remuneratie daernae zal werden gesproocken.

106. Belanghende de questie van de weduwe van Hilbrant Jacobsz. van Wouw, boeckdruckersse alhier in Den Haghe, tegens de andere druckers ende ingeseetenen van andere steeden, die van Amsterdam noch uytstel versoeckende totte naeste weecke, is dezelve zaecke ten dien fine noch uytgestelt.

107. Daernae meede geproponeert werdende omme te furneren het leste derde part in de 644.000 £, weesende de quote van deese provintie in de custscheepen, verclaerden de leeden geen last tot negotiatie te hebben, ende is daerom deese zaecke uytgestelt totdat middelen sullen geaccordeert zijn.

Zaterdag 30 juli 1639 nanoen

Vacantie.

Zondag 31 juli 1639

Was’t Sondagh.

Maandag 1 augustus 1639 voor- en naoen

108. Zijn geleesen de resolutiën verleeden weecke genomen, die daermeede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert.

109. Jan Aerijaensz. Feuyes, pachter van 't zoudt tot Enckhuysen, seyt dat die van de Oost- ende Westindische Compagnie, omdat hij met haer nyet en wil composeren gelijck tevooren plach te geschieden, in plaetse van kleyn zoudt groff soudt ende peeckel tottet zouten van haer vleesch gebruycken, tot merckelijck naedeel van 't middel. Versoeckt dat bij interpretatie magh werden verstaen dat sowel van 't groff soudt ende peeckel daervan gemaeckt, als van kleyn zoudt den impost sullen moeten betaelen.

Dan is goedtgevonden deese requeste te stellen aen handen van de heeren Committeerde Raeden van 't Noorderquartier om 'tzelve te examineren ende te dienen van rapport ende hunnen advijse.

110. De commissarisen geweest zijnde opte verpachtinge tot Haerlem verclaerden daer met ghoedt believen van den magistraet oock de verhooginge van de binnenscheepsbieren verpacht te hebben, doch datte zelve pacht effenwel minder als verleeden jaer hadde geghouden; dat tot Amsterdam de 12 sts. alleen verpacht was, maer daerbij genotificeert, so de verhooginge in andere steeden allomme verpacht wierde, datten pachter alsdan 'tzelve meede soude heffen ende daerover naerder moeten handelen; dat de stadt Weesop haer hadde versocht voor haer te willen intercederen, teneynde de betalinge van haer verpondinghe haer moght werden gesurcheert ter tijden ende wijlen toe zij van de penningen, aen de compagnie van Colpeeper verstreckt, bij Enckhuysen offte het landt moghten weesen gecontenteert, doch is goedgevonden deese zaecke uyt te stellen totdat alle commissarisen sullen aengecomen zijn ende haer rapport generalijcken sal zijn gehoort.

Dinsdag 2 augustus 1639 voornoen

111. Bij den heeren gedeputeerden naerder geëxamineert hebbende 't versoeck van Willem van der Hoeve om octroy te hebben tottet maeken van zout uyt zoutwaeter tegens de difficulteyten bij den heeren van Alckmaer daerop gemoveert, ende de solutiën die bij denzelven Van der Hoeve op haere argumenten werden gegeeven, ende daervan rapport gedaen zijnde, persisteerden de heeren van Alckmaer bij haere opinie nyet connende in een saecke, die verminderinge van middelen raeckt, overstemminge gedoogen, haer redenen in 't langhe ende breede reïtererende, versoeckende oock de solutijen van den suppliant bij geschriffte te moghen hebben om dezelve naerder te communiceren met haer principalen. Die van Hoorn meede copye versoeckende, is henluyden beyde haer versoeck geaccordeert ende de zaecke hierentusschen gehouden in naerder bedencken.

112. Daernae geresumeert zijnde het 3e point spreeckende van 't inwilligen van een impost opte goude ende sijde laeckenen, opte suyckeren ende sijropen, opten tabacq, alles volgens de laetst overgesonden concepten, persisteerden de leeden bij haer voorghaende last ende gesustineerde, sodat alsnoch geen ander conclusie inne ghenomen heefft connen werden als dat op naenoen alles specifice soude werden geresumeert.

113. Daernae in omvraege gebracht zijnde wat te doen mette twee prinsen ende scheepen, bij den admirael voor Duynkercken genomen ende in 't Goereedsche Gat legghende, die men goedgevonden heefft tot tauxatie ten dienste van de Staet aen te nemen, ende wat ordre te stellen datte zelve ten dienste van den Staet voorts gerepareert ende opgemaeckt mogen werden, verstonden de leeden dat de provintiën behooren aengemaent te worden yeder zijn quote te furneren in de somme daerop dezelve scheepen sullen werden beghroot, ende dat voorts de Collegiën ter Admiraliteyt, die dezelve sullen werden bijgevoeght, dezelve voorts sullen hebben te repareren ende van alle nootlijckheeden te voorsien uytte subsidiën die daertoe bij de provintiën geaccordeert zijn, in welcker voeghen oock eyntelijcken geconcludeert is.

114. Is meede goedtgevonden den heere van Mathenes te beschrijven omme uytten zelve te verstaen wat belanghende de verpachtinge van de bieren in 't Noorderquartier magh gepasseert zijn ende alsdan alles met eeparige resolutie te rechten.

115. Noch zijn geleesen ende is gedisponeert op eenige requesten.

Dinsdag 2 augustus nanoen en Woensdag 3 augustus 1639 voornoen

116. Geleesen weesende zeecker request van de matroosen, opgebracht hebbende don Loys de Velasco de Cordua met zeecker scheepjen ontrent Canariën verovert, weesende generael van de eylanden aldaer ende raedt van den coningh ende nu mette leste wisselinge meede vrijghelaeten, versoeckende van desselffs rantsoen henluyden behoorlijck contentement ghedaen te worden, ende daerbij geleesen weesende een missive van Zijne Hoogheyt, dit versoeck ten besten recommanderende, is nae deliberatie goedgevonden dat alvooren eens zal worden naeghesien wat deese aengaende ter Generaliteyt gepasseert ende op wat voet 'tsij onder off buyten de wisselinge deesen don Cordua gerelaxeert magh zijn, om alsdan naerder op geresolveert te werden.

117. Heyndrick Jansz. de Langhe cum sociis, werckbaesen aen 't fort Emilia ende Christina bij Schenkenschans, noch stijff 5.000 £ ten affteren zijnde, versoeckende daervan vergoedinge alsso de gedeputeerden van Holland haer daervooren vast hebben gestelt ende gecaveert, is goedgevonden de resolutie ende last deesenaenghaende alvooren eens op te soecken ende teffens meede den commies te lasten om over te leeveren een staet wat eenige jaeren herwaerts opte post van fortificatiën bij deese ende andere provintiën is betaelt, om 'tzelve gesien alsdan in deesen naerder gedisponeert te werden.

118. Op het 21e point spreeckende van 't brigeren van eenige publijcke ampten, ende specialijcken omme te voorsien dat ten aensien van de ampten van justitie sulcx nyet en werde gepleeght, verstonden de heeren van Rotterdam dat men wel tegens het onbehoorlijck brigeren off cnijpen, geschiedende met gifften ende corruptiën, soude behooren te voorsien, maer belanghende de reste, dat men de zaecke in zijn vrijheyt behoorde te laeten ende eerlijcke luyden geen occasie beneemen om haer dienst aen den Staet te offereren, te min dewijl anders de gequalifiseerste luyden uyt onkunde lichtelijcken over 't hoofft geslaegen souden connen werden. D'andere leeden eenparichlijcken verstonden dat daertegens behoorde te werden voorsien ende sijn daeromme de heeren Committeerde Raeden gelast daervan zeecker concept inne te stellen ende ter vergaderinge over te leeveren omme naerder op geleth te worden.

119. Daernae geresumeert zijnde het derde point spreeckende van 't innewilligen van drie middelen volgens de overgeleeverde concepten, ende vooreerst opte goude ende zijde laeckenen, persisteerden de heeren van Delfft bij 't pondgelt, sustinerende dat anders haer craemers volgens 't concept nyet connende de gestelde tauxen uytslijten ende vercoopen, de neeringe t'eenemael ontnomen ende in andere steeden soude werden gediverteert, daermeede haer voeghden meest alle cleyne steeden, die daerbij sustineerden, so dit concept plaetse grijpen soude, dat ten mintsten de kleyne craemers de fluweelen ende satijnen nyet dan met lapjes inslaende, daervan behooren exempt te sijn.

Amsterdam persisteerde omdattet een compositie-pacht was, daer nyet van is te verwachten, behalven dat de tauxatiën van de neeringe deur onkunde ende menichte in so grooten stad nyet en connen werden ghedaen. Urgeerden daeromme het kleedtgelt offte anders, datte respective steeden ende ressorten opten voet van de 1000en penning van de verpondinge off opten voet van negotiatie off opten voet van 't hooffgelt ende soutgelt met een seeckeren somme van penningen souden mogen worden beswaert ende dattet zelve gestelt soude werden ter discretie van de heeren Committeerde Raden bij dicisie off lootinge, so men soude mogen goedtvinden, bij den leeden onder den haeren te repartiëren, ijder opte bequaemste voet.

Goude ende wij urgeerden de multiplicatie van de redemptie, dat Amsterdam meede tegensprack, sustinerende in de elff duysent gulden, die 't middel geefft, 7.000 £ te contribueren, dat is verre boven haer proportie, ende andere, zelffs groote steeden weynigh offte nyet, ende dat haer mitsdien nyet te passe en quam boven andere veelvoudichlijcken beswaert te worden. De leeden bij deese opiniën persisterende is de zaecke alsnoch gebleeven buyten conclusie.

120. Daernae opte zuyckeren ende sijroopen wierde alsnoch bij Amsterdam, Alckmaer, Enckhuysen ende verscheyden andere gepersisteert dattet was een compositie-pacht ende daerom nyet van te verwachten de moeyten ende quellingen waerdigh. Eenige meenden men soude deese speciën opte waeghe verhooghen ende vandaer het vordel soecken. Dan bij anderen deesen voorslagh als nyeuw nyet connende aengenomen werden, heefft in deesen meede geen conclusie genomen connen werden.

121. Alsmeede nyet opten tabacque, daer Amsterdam alleen difficijl op was, om vorige reedenen dattet zoude weesen een compositie-pacht ende meer oncosten en moeyten als proffijten van te verwachten.

122. Cornelis Jacobsz., wonachtich op 't dorp onder Claeswael, versoeckende sijn huysvrouwen susters dochter te mogen trouwen, daer hij alreede twee proclamatiën meede heefft gehadt, allegerende 't exempel van Florij ende andere, die 'tzelve voor deesen als nyet strijdende tegens 't 8e articule van de politijcque ordonnantie toegestaen was.

Is nae deliberatie goedgevonden daerop alvooren te verstaen het advijs van de Theologische faculteyt tot Leyden.

123. Opte remuneratie van de professor Heynssius over zijn gedediceerde boeck gemoveert weesende tot wat somme 'tzelve te beghrooten, sloeghen de Edelen voor 1.600 £, Delfft een lijffpensioen van 100 £ 's jaers, andere wilden hiervan refereren, sodat de saecke goedgevonden is te resumeren.

Woensdag 3 augustus 1639 nanoen

124. De Staten-Generael bij brieven van den Ien augusti denunchiërende opte instantiën van de resident Spieringh den 20en dagh van augusti geprefigeert te hebben om de betaelinge van 't geaccordeerde subsidie van 200.000 £ te doen, ende versoeckende verclaeringe van deese provintie off daertegens gereedt sullen connen sijn, is nae deliberatie Committeerde Raeden deese zaecke aenbevoolen omme uyt de gereedste penningen Hollandts quote te voldoen ende van den tijdt ende dagh ter Generaliteyt te rescriberen.

125. Zijn geleesen brieven van de stadt Bremen aen de Staten-Generael geschreeven van den 26en julii, notificerende dat Zijn Ma.t van Denemercken den 12en augusti geprefigeert hadde omme alsdan bij te leggen ende te accommoderen [de conferentie] is 't doenlijcken tusschen de Staet ende den aertsbisschop van Bremen uytstaende, versoeckende dat vanweegen deesen Staet eenige moghten werden affgesonden om over die conferentie te staen ende haer volgens vorige belofften ende resolutiën de handt te bieden ende te assisteren.

Is nae deliberatie goedtgevonden dat men woordt ende belofften houden zal ende dat volgens 't versoeck eenige uytte regeringe gecommitteert sullen werden derwaertaen te ghaen ten fine bij de requiranten versocht; dat sulcx ter Generaliteyt ingebracht ende daertoe gerecommandeert zal worden den burgermeester Vlamingh ende sijn hiertoe gecommitteert een van de heeren van Haerlem, Amsterdam ende Hoorn.

126. De heeren van de Rekeninghe verclaerende op 't versoeck van de princesse zeecker besteck beraempt te hebben om de galerije staende voor de Caemer van de Staeten aff te breecken ende d'zelve weeder wat te verwijden ende twee viercanten hoogh te maecken tot accommodatie van de kinderen van de princesse ende teneynde dezelve met meerder gemack sonder veel klimmen dezelve temet magh ghaen besoecken ende bijcomen, daer se ter contrariën nu van dezelve affwoonende, de kinderen van haer vervreemden ende affkeerigh werden, dat haer hard valt. Ende dat zij meenen 'tzelve te connen gemaeckt ende voltrocken werden om 14.000 £.

Hierop gedelibereert zijnde werde bij veele van de leeden inne geconsenteert. Eenige hadden noch haer bedencken daerop, meenden dat het besteck eens naerder geëxamineert soude behooren te worden omme in geen vorder costen als men voorstaet te vervallen, sodat in deesen geen conclusie doenmaels is gevallen, maer daeghs daeraen geresolveert de heeren van de Reekeninge te authoriseren volgens 't proiect deese timmerage te mogen doen, mits 't landt in geen vorder costen engagerende.

127. Geresumeert weesende het billet van die van de Westindische Compagnie spreeckende van 't verhoogen van de actiën op zeeckere conditiën volgens de genoomen resolutie, is bij alle leeden eenparichlijcken mette resolutie, so die lest geëxtendeert was, geconformeert ende mitsdien dezelve gehouden voor gearresteert.

128. Willem van den Hove versoeckende octroy om een stucksken slijcklandt op Wieringen te moghen hebben voor zeeckere recognitie omme 'tzelve te prepareren ende bequaem te maecken als tot een pan, om aldaer zout van zoudt waeter te moghen maecken, is goedgevonden hierop te verstaen 't advijs van de heeren van de Reekeninge ende dat teffens meede de Committeerde Raden van 't Noorderquartier sullen werden versocht inspectie van de plaetse te neemen, ende te rapporteren off den lande daerdoor eenigen ondienst soude moghen werden ghedaen.

129. Is bij den heeren commissarisen, geweest hebbende opte respective verpachtinge in de steeden, rapport ghedaen van haer wedervaeren ende daerbij gebleecken dat binnen Edam, Monnickedam ende Purmereynde geen verpachtinge was gedaen van de verhooginge der scheepsbieren, alsmeede nyet tot Delfft, Rotterdam, Schiedam, Haghe; dat binnen Amsterdam ende Leyden dezelve verpachtinge, onder seecker precautie van so allomme geobserveert wierde, toegelaeten was; dat Goude de verpachtinge meede hadde voort laeten ghaen, maer de meeste swaricheyt maeckten dat bij de andere leeden nyet en soude werden gevolght off gepractiseert, in welcken cas sij meede verclaerden daeraen nyet gehouden te willen zijn; dat binnen Alckmaer, Hoorn, Enckhuysen ende Medenblick de verhooginghe in 't generael was verpacht, sowel over de buyten- als binnenscheepsbieren, tegens 't consent ende de resolutie van de vergaderinge alleen tot last van de binnenbieren genomen.

Waernae in deliberatie geleyt weesende wat deesenaenghaende vorder te doen soude staen, is nae verscheyden disputen bij alle leeden, uytgeseyt Goude, eenparichlijcken verstaen datte heeren Committeerde Raden geauthoriseert ende gelast werden om de verpachtinge alsnoch te doen daer 'tzelve tot noch toe nyet en is geschiet ende de billetten daervan tijdelijcken te affigeren ende voorts de pachters van de steeden in 't Noorderquartier aen te schrijven dat de meeninge is dat alleen de verhooginge van de binnenscheepsbieren sal werden gecollecteert ende ontfangen ende verders nyets, ende belangende die van der Goude de verpachtinge wederom difficulterende, datte commissarisen aldaer opte verpachtinge geweest, beneffens den pensionaris Renijl werden gecommitteert ende versocht derwaertaen te ghaen ende de magistraten aldaer tot eenparich consent te induceren.

130. Belanghende de dedicatie bij den heere professor Heynsio ghedaen, alsnu in omvraeghe gebracht zijnde wat somme denzelven tot een recompense ende vereeringhe bij te voeghen, verstonden de heeren van Haerlem ende Edam tot 1.000 £, Delfft, Amsterdam, Enckhuysen, Monnickedam ende Purmerende tot 150 £ 's jaers geduurende zijn leeven, wij tot 100 £ 's jaers ad vitam. De resterende leeden dezelve beghrootende op 1.600 £ eens, is dienvolgens geconcludeert ende verclaert dat denzelven de gemelte somme tot een recompense sal werden toegevoeght.

Donderdag 4 augustus 1639 voor- en nanoen

131. De heeren gecommitteerden de resolutie van 't affsenden nae Breemen ter Generaliteyt ingebracht hebbende, verclaerden datte provintiën haer mette zelve resolutie ende voorslagh hebben geconformeert ende daerbij versocht dat datelijcken brieven aen den burghemeester Vlaemingh moghen werden affgesonden om hem op 't spoedichste daertoe te prepareren ende deese commisssie te voltrecken, 'twelck alhier meede so goedtgevonden is, alsmeede datte instructie op 't spoedichste zal werden gereedt gemaeckt. Dan belanghende de ambassade nae Polen, datte provintië[n] verstonden de electie van een persoon aen haerzelven te behouden, waeromme dienthalven geen vorder instantiën aldaer hadden ghedaen, doch naederhandt goedgevonden weesende den heer Bicker daertoe effter ter Generaliteyt voor te slaen ende te recommanderen, was 'tzelve de provintiën om seecker misnoegen bij denzelven Bicker haer gegeeven, nyet aenghenaem.

132. De heeren reviseurs gestelt over de questie van Heyndrick Meyersz. cum sociis, turfftreckers, impetranten tegens de pachters van de turff over Hollandt van den jaere 1633, versoecken interpretatie hoe haer te draeghen op seecker request, daerbij de impetranten sustineren nyet alleen erreur in 't vonnisse te weesen, deurdien sonder recolement ende mitsdien haer opte contra-interrogatoriën ongehoort zijnde, 'tzelve geweesen is, maer dat daerenboven notoire blijckt datte getuygen valsch zijn, versoeckende daeromme deese faicten van nyeuws te mogen poseren ende ten zelven eynde meede nyeuwe productie van getuygen te moghen doen.

Is nae deliberatie bij de leeden eenparichlijcken verstaen, hoewel nae stijl de revisie moet geschieden ex iisdem actis, ende daeromme geen nyeuwe faicten off stucken geposeert ende geproduceert connen worden, dat effenwel ex plenitudine p[r]otestatiën bij den oppermacht om pregnante reedenen anders magh werden verstaen ende extraordinaire provisiën verleent, ende dat daeromme dezelve heeren reviseurs bij forme van committimus opten requeste te stellen sullen worden geauthoriseert omme nae geleegentheyt van zaecken van de valscheyt der getuygen eenichsints blijckende offte nyet, te moghen op desen decideren ende disponeren als sij in goede consciëntie ende gemoede sullen vinden te behooren.

133. De burgermeesteren ende regenten van Nieupoort versoeckende affdoeninge van de combinatie met Schoonhoven ende dat voortaen het bestiael binnen haer stadt apart magh werden verpacht, ende daerop gehoort zijnde de heeren van Schoonhoven, is nae deliberatie verstaen de zaecke uyt te stellen ende te laeten totte aenstaende verpachtinge.

134. Den raedtsheer Loenius, gecommitteert geweest zijnde op 't synode van Zuyd-Hollandt gehouden binnen Leyden, doet rapport, verclaert dat aldaer voorgeweest ende gedient heefft zeecker questie van de heer van Breederoode, versoeckende met sijn dorpen van Vianen, Ameyde ende Noordeloos van 't classis van Gorchem gescheyden ende een halff classe apart te mogen hebben; dat deese zaecke aen de heeren Staten gerenvoieert is om denzelven heer dit voorneemen te dissuaderen off anderssints ordre te stellen dat met het classis van Buuren off eenigh ander mogen werden gecombineert.

Was meede voorgeweest zeecker questie over een predicant, binnen Vianen beroepen, daerinne gedisputeert werde nyet alleen waer die soude werden geëxamineert, tot Gorchem, Vianen off elders, maer de wettelijckheyt van zijn beroep, welcke questie uytgestelt was totdat op 't versoeck van den heer van Brederode soude sijn gedisponeert.

Was oock voorgeweest seecker henige questie tusschen den kerckenraedt van der Goude ende den classe aldaer belanghende het stellen van een ouderlingh tegens de oppositiën van anderen, welcke questie in minne ende vrundschap bijgeleyt was.

Oock was bij de kercke van Den Bosch versocht met classe van Gorchem aen 't synode van Zuyd-Hollandt gecombineert te worden, welcke zaecke aen de heeren Staten was gerenvoieert.

Oock hadde gedient de questie van de misnoeghde leedemaeten tot Delffshaeven mette ongeneuchten die dienaenghaende binnen Rotterdam ende Schielandt tusschen de predicanten ende leedemaeten ontstaen waeren, welcke questie meede met gemoede bijgeleyt was.

Het beroepen van de 3 predicanten tot Breda, bij Zijn Hoogheyt gedaen, was meede kerckelijckerwijse nae geleegentheyt van saecken gerecht.

Waeren meede aen haer eenige iterative collecten voor verdreeven Duytse broeders versocht, doch hadde dezelve gerenvoieert aen de steeden.

Was oock gemoveert dat naerder instantiën aen de Staten souden moeten werden ghedaen tot affdoeninge van de casus matrimoniales ende verbeeteringe van de politijcque ordonnantiën, tot noch toe in suspenso gebleeven.

Datter oock voorgeweest waeren twee concepten offte geschrifften, meedebrenghende de forme van op eene voet de beroepinge der predicanten allomme te doen, mitsgaders een provisionele kerckenordre, vrij wat van malcanderen discreperende, doch dat bij hem raedsheer, dezelve concepten tegengesproocken waeren als raeckende 't gesagh van de heeren Staeten, buyten welckers consent geen ordren noch op d'een noch op d'ander wijse conden werden beraempt, te meer dewijl de kercke bij haer resolutie gelast zijn yeder te blijven bij de ordre in den zijnen gebruyckelijck, totdat anders bij Haer Ed. Gr. Mog. zal weesen geordonneert, behalven oock dattet ius patronatus daerbij genochsaem geremoveert werdende geen apparentie is van daerdeur te comen, veel min tegens de intentie van de heeren Staeten, ende dat teffens oock occasie tot verscheyden onrusten ende nyeuwe disputen, so tusschen de kerckelijcke personen onderlinge, alsmeede tusschen de kercke ende regeringe soude connen ontstaen, die zij gelast waeren nae haer vermogen aff te snijden ende te preveniëren, sodat die zaecke teruggegehouden ende van de handt geweesen was, doch effenwel verstaen, so daer eenige defecten waeren, datte zelve de heeren Staten geremonstreert ende daertegens remediën souden mogen werden versocht.

Dat oock eenige gravamina voorgestelt waeren, soo de notificatie uyt Engelandt van incomen van verscheyden Socinianen, daerop goedgevonden is de heeren Staten te versoecken dat bij placcaet tegens magh werden voorsien, alsmeede tegens het innecomen van Sociniaensche boeckjes, alsmeede van 't incomen van de geestelijcke personen, het aenwassen van de cloppen, weesende te Cuylenburch bij een raedsheer van Zijn Ex.tie onder directie van een Jesuït opgerecht een College van vier clopjes, dat jegenwoordigh al tot 30 toe is geëxcresseert, den Jesuijt aldaer blijvende nyettegenstaende meermaelen gelast is te vertrecken.

Oock om te verhinderen het proclameren ende trouwen in andere provintiën buyten attestatie van de plaetse daer de personen woonen.

Dat t'eenemael noodigh gevonden is oock opte clachten van de kercke ende gemeente tegens de predicant van Wateringen, die nyet suffisant geoordelt wierde[n] om denzelven te removeren off suspenderen.

Was oock voorgeweest een questie off men den lombart in Den Hage in de gemeente soude mogen admitteren, nyet meer genyetende als ontrent 11 ten hondert ende weesende een geschickt man.

Dan is om vorige exempelen ende contrarije practijcquen ende om de schandaleuse consequentie wille affgeslaeghen ende andere particuliere questiën meer, onnodigh ende te cleyn om de vergaderinge mede op te houden, ende was hiermeede de bijeencompste in goede eenicheyt geëyndicht ende weeder gescheyden, leeverende voorts over sijn schrifftelijck rapport. Is daermeede vertrocken ende voor zijne goede officiën ende moeyten bedanckt.

135. Opte missive van de heeren Staten-Generael recommanderende ten hoochsten het verpachten van de convoien ende licenten in 't geheel offte meerder gedeelte, naerder in communicatie gebracht zijnde het point daervan spreeckende, costen alle leeden daertoe verstaen, uytgeseyt Amsterdam, Edam, wij ende Purmerende, sustinerende datte reedenen tegens de verpachtinge gemoveert verre waere preponderende, wel moghende lijden dat off bij besogne off in volle vergaderinge dezelve geleesen ende bij ijder van de leeden bijgebracht moght werden 'tgunt tot facilitatie ten eenen offte ten anderen sal connen dienen, sodat eyntelijcken geconcludeert is op merghen voornoen te neegen uuren precijs de stucken ende reedenen pro et contra militerende, in de volle vergaderinge te leesen ende de consideratiën van de leeden gehoort weesende, te tenteren off eenigh expediënt ende uytcompste in de zaecke zal connen werden gevonden.

136. De ghemeene solliciteurs met groote clachten iterativelijcken versoeckende dattet contract van betaelinge op termijnen, met haer bij den Staet gemaeckt, bij resolutie bevesticht, haer toch eyntelijcken eens mocht werden gefurneert, werde bij alle leeden ten hoochsten noodigh ende reedelijck geoordelt, oock zelffs bij ons quartier, maer voeghden de heeren van Alckmaer daerbij 'tzelve te connen consenteren mits Committeerde Raden in ons quartier gelijcke authorisatie van de defectueuse comptoiren uytte gereetste penningen te subsidiëren, gegeeven werdende als Committeerde Raden alhier werdt gegheeven. Hoorn, Enckhuysen ende wij voeghden hierbij 'tzelve te connen toestaen, mits dat betalinge van de interesten gheen effect sorteren soude solange geen vaste ordre tot betaelinge van de defectueuse comptoiren ende Collegie ter Admiraliteyt soude sijn gestelt.

Hierover weeder verscheyden disputen vallende wat last Committeerde Raden in beyde quartieren verstaen werden te hebben off nyet te hebben, ende waermeede de leeden deeses quartiers behooren contentement te neemen, is om de laetheyt van den avondt de saecke alsnoch nyet inne geconcludeert connen worden.

Vrijdag 5 augustus 1639 voor- en nanoen

137. Is geleesen een requeste van verscheyden vrouwen ende weesen van een groot getal matroosen, dienende opte uytleggers van de rivieren, sustinerende 70 Ã 80 maenden ten affteren te zijn ende in den tijdt van 3 jaeren nyet een penning in minderinge ontfanghen te hebben, ende daerom oock nyet alleen haer goederen verset ende van dezelve ontbloot, maer oock t'eenemael arm ende buyten credijt te zijn ende nyet langer te connen leeven, versoekende daeromme hier de behulpsaeme noodige handt gebooden ende eenige provisionele betaelinge ghedaen te moghen werden.

Waerop gedelibereert zijnde waeren verscheyden leeden van opinie dat deese saecke, als een gemeene schult der provintiën, ter Generaliteyt gerenvoieert behoort te worden, ende is oock eyntelijcken geconcludeert dat sulcx alvooren zal worden gedaen ende bij deese provintie nae ghedaen rapport naerderhandt in gedisponeert als men zal vinden te behooren.

138. De burghermeesteren ende regenten van Den Haghe verclaeren van voorneemen te weesen om tot suyveringe en weghneeminge van haere stinckende waeteren eenige andere wercken te maecken, daertoe sij verscheyden huysen, erffven ende andere geleegentheeden van noden hebben. Versochten derhalven nyet alleene alle 'tgunt haer van nooden is tot tauxatie te mogen aenneemen van haeren gerechte, maer oock tot gelijcke tauxatie in de oncosten nae proportie te mogen belasten diegheene die daerdeur gebeneficieert sullen werden, ende teffens vrijdom van verpondinge voor 40 jaeren van de huysen die aldaer sullen werden getimmert, blijvende de oude verpondinge daerop staende.

Is nae deliberatie bij meest alle leeden dit versoeck, als 't leyt, toegestaen, uytgeseyt het IIIe lidt, daer de leeden meenden die van Den Hage geen meerder recht off vrijdom toegestaen te connen werden als andere steeden van Hollandt. Dan Delfft ende Leyden copye daervan versoeckende om daervan te mogen rapporteren, is haer 'tzelve geaccordeert ende hierentussen de saecke opgehouden.

139. Daernae is ghedaen lecture van de consideratiën die daer vallen voor ende tegens het generael verpachten van de convoien ende licenten, daerop de leeden haer advijsen openende, wierde bij de heeren Edelen gesustineert, als de cautelen in 't eene concept verhaelt, in de ordonnantie moght werden gestelt, dat sij oordeelen dan de verpachtinge de meeste vrucht te connen doen, te meer dewijl de vrije wijnen ende vastelcosten voor neutrale princen dan souden connen werden geëxcuseert ende geprofiteert, ende dat men daerenboven oock alle chercers ende diergelijcke officiers soude mogen affschaffen ende alsso meede de gagiën proffiteren, werdende oock deurgaens het particulier meer als 't publijck benaersticht; tenmintsten dat men behoort te tenteren off suffisante pachters gevonden connen werden, doch dat dit maer een gedeelte is van de zeezaecken ende schoon vastgestelt de zaecke nyet goedt maeken can, ten waere teffens tot betaelinge van de cruyssers het havengelt, ende voor de nyeuwe geusen het premiegelt moght werden gevonden, ende voorts een permanente vaste ordre gestelt totte directie van de custscheepen.

Dordrecht oordelden meede datte reedenen voor de verpachtinge de plausibelste waeren, ende datte contrarie reedenen wel gesolveert conden werden, deurdien de provintiën bij stipulatiën tot betalinge van de subsidiën aen de gerepartieerde custscheepen beloofft wel connen gehouden werden, ende belanghende de reste dat nyet gewoon is op deese subsidiën groote staet te maecken; dat op 't suyveren van de pasporten bequaeme ordre soude connen werden gestelt; datte excessen bij den pachter in 't gedeelte gepleeght, in 't geheel nyet te vreesen zijn omdattet profijt de pachter alsdan in 't geheel zal toecomen, alsmeede de geheele boeten van contraventiën; dat belanghende 't point off men suffisante pachters sal connen vinden, een preuve soude connen werden ghedaen; nyet connende, dat men soude moghen weederkeeren tottet collecte; datte oncosten bij den pachter te maecken in 't stellen van de officiers, uyt de confiscatiën lichtelijcken souden connen werden gevonden; dat een diversie van meeninge in nabuurige provintiën te vreesen is als het middel aen één compagnie alleen soude mogen werden verpacht; dat voornaemelijcken in Zeelandt, daer men meest voor vreest van conniventie van cherchers, een tweede oorloghschip ter recherche soude mogen werden geleyt; belanghende 't sluyten van de licenten dat men in de ordonnantie soude mogen stellen datten pachter in sulcken cas in reedelijckheyt soude werden gecontenteert, in allen gevalle dat van alles een preuve soude connen werden genomen ende de saecke anders uytvallende als verhoopt werdt, dat men soude moghen reverteren tot de collecte ende dat bij voorige stipulatie deese zaecke mette provintiën wel so vast can werden gestelt dat de provintiën tegens ons danck alsdan in de verpachtinge nyet en sullen connen continueren.

Hiermeede conformeerden haest meest alle leeden. Dan de heeren van Amsterdam met deese solutiën geen contentement neemende ende daerbij verthoonende datte reedenen tegens de verpachtinge van meerder gewichte waeren als men die hielde, ende daeromme haer nyet naerder connende verclaeren, gelijck meede nyet de heeren van Edam, Monnickedam ende wij, ende daerbij sustinerende, schoon het verpachten toegestaen mocht worden, dat effter de provintiën totte egualisatie van de middelen haer nyet souden laeten beweeghen, is nae langhwijlige deliberatie eyntelijcken geconcludeert datte leeden de consideratiën weederzijts gemoveert, naerder aen haer principalen sullen rapporteren ende de zaecke daernae helpen beleyden datte verpachtinge zijn voortgangh neemen magh, ende dat bij provisie de ordonnantie daervan zal werden ingestelt omme totte meeste beneficie van 'tzelve middel eyntelijcken gearresteert te worden.

Zaterdag 6 augustus 1639 voornoen

140. De commisarisen van de verpachtinge opte Eylanden in 't Noorderquartier geweest zijnde, verclaeren de verhooginge van scheepsbieren daer nyet verpacht te weesen, omdat geen aenschrijvinge daervan hebben gehadt ende voor haer vertreck noch nyets inne geresolveert was, doch is deesen saecke opgehouden totdat van der Goude rapport sal weesen gedaen.

141. Dezelve rapporterende van de ongelegentheyt van de dijcken van Vlielandt ende dat dezelve tottet maecken van een nyeuwe insnijdinge wel een notabel subsidie tot preservatie van haer landen van doen hadden, is geen resolutie noch deliberatie op gevallen.

142. Den capiteyn Jan Creusen van Mastricht versoeckende betalinge van drie ordonnantiën staende op Haerlem, Rotterdam ende Gorchen, bij hem voor date van de affectatie ten affteren zijnde.

Den colonel Du Champ versoeckende betaelinge van zes maenden, die hij zeedert de affectatie ten affteren is gecomen, metten verloopen interesten.

De officieren van 't regement van den oversten Loo versoeckende so wel als de troepen van Gent betaelt te werden van de resterende drie maenden.

Den heer van Brederode, den colonel Morgan ende den lieutenant van Colpeeper meede haer beclaegende over de quade betalinge van Enckhuysen, ende versoeckende naerder ordre ende satisfactie, is op allen deesen geen ander conclusie genomen connen werden dan dat de heeren Committeerde Raeden gelast ende versocht werden deesenaenghaende alle moghelijcke ordre te stellen ten besten van de Staet ende totte meeste accommodatie van de remonstranten.

143. Is geleesen de extensie van de resolutie ingestelt over de satisfactie van de solliciteurs, van inhoude dat Committeerde Raeden in beyde quartieren sullen weesen van gelijcke macht ende conditie in 't subsidiëren van de comptoiren te waeter als te lande; dan dat zij 'tzelve nyet en soude vermogen te doen anders als met voorghaende consent ende resolutie van de vergaderinge der heeren Staten.

Waerop gedelibereert zijnde conden de heeren van Alckmaer, Hoorn, Enckhuysen ende wij daermeede geen contentement neemen. Waeren effenwel tevreeden daervan te rapporteren, ende is eyntelijcken nae eenige contestatiën geconcludeert datte leeden copye volgen zal, met versoeck om de zaecke ten besten te willen faciliteren.

144. De burghermeesteren van Gorchem proponeerden dat opten opheeve van de verhooginge der scheepsbieren verscheyden disputen gemoveert werden, eenige sustineerende dat maer 12 sts., andere dat 30 sts. opte tonne soude moeten werden geheeven, versoeckende de interpretatie hoe haer dienthalven te draeghen. Is goedgevonden 't rapport van de commissarisen ter Goude alvooren aff te wachten.

145. Die van Zandvoort versoeckende om haere groote armoede ende schade deur de Duynkerkers in haer boots geleeden, remissie van haere verpondinge voor 2 jaeren, yeder jaer bedraeghende ter somme van 325 £, is nyet geraeden gevonden om de consequentie wille remissie te doen, maer is verstaen den ontfangher aen te schrijven om mette executie te supercederen.

146. Geresumeert zijnde de questiën tusschen de weduwe van Hilbrant Jacobsz. Wouw ende verscheyden andere druckers deeser provintie gemoveert belanghende het drucken van den getranslateerden bijbel, meenden veele leeden dat men bij resolutie soude mogen vaststellen de presentatie bij de octroiante ghedaen, te weeten dat zij alleen sal mogen drucken den geheelen bijbel, mits 5 jaeren van 't octroy vercortende ende doende vallen, ende datte andere druckers het nieuwe testament mette scholasticalia in allerhande formaet sullen moghen drucken mette psalmen ende haer daermeede sullen moeten contenteren, doch de heeren van Amsterdam daertegens opiniatrerende omdatter geen octroy soude sijn, vermits volgens de resolutie tevooren het gheeven van 't octroy genomen, geen attache van deese provintie becomen hebben als sij schuldigh waeren te doen, is bij andere leeden verstaen dat men partijen nochmael soude mogen lasten ten fine van accoordt te compareren voor commissarissen met volcomen procuratie om de zaecke aff te maecken, mits dat hierentusschen het voortghaen van 't drucken soude werden gesurcheert. Dan de heeren van Amsterdam aenneemende van dit voorslagh te rapporteren ende dagh van comparitie tegens den naesten te decerneren, is die zaecke ten zelven eynde noch ongedecideert gebleeven.

147. De heeren Committeerde Raeden binnenstaende verclaeren datte vergaderinge nyet scheyden can sonder haer een merckelijcke somme van penningen te laeten tot verscheyden inexcusabile schulden, ten waere men de heele geleegentheyt van den Staet in merckelijcke pericule ende gevaer soude willen laeten vervallen. Seggen nootsaeckelijcken te moeten hebben een maent soltz voor de ongerepartieerde troepen ende de defectueuse comptoiren, noch totte zeezaecken ende consenten allange geleeden den Admiraliteyt tot Rotterdam toegestaen, ende haer vastelijcken toebeloofft een somme van 230.000 £, noch een goede somme tot betaelinge van de convoiers van de Cleyne ende Groote Visscherije, mitsgaeders totte quote in de cust- ende huurscheepen, noch totte noodighste fortificatiën van de importanste frontieren, tottet maecken van de nyeuwe forten voor Breda, tot provisionele betaelinge der tractamenten, van 't subsidie van Sweeden ende andere ontallicke meer, bedraeghende boven een millioen, dat nyet stil staen can. Versoecken daeromme voor 't scheyden favorabile ordre op allen deesen, ende datte zaecken van 't landt nyet en moghen werden geabandonneert, off protesteren van haer debvoir ende willen onschuldich sijn aen de onheylen daerop te volghen, als van alles ten overvloede ende met importuniteyt gewaerschout hebbende.

Hierop gedelibereert zijnde waeren de leeden t'eenemael perplex in haere advijsen, alle tesaemen wenschende dat eenige consenten gedraeghen moghten zijn, maer geen apparentie siende sustineerden effenwel dat men behoorde te scheyden ende tegens de naeste vergaderinge alles behoorlijcken prepareren om alsdan met spoedicheyt inne geresolveert te connen worden. Dan de consideratiën van de leeden op deesen variërende is goedtgevonden de conclusie op deesen uyt te stellen tot naernoen.

Zaterdag 6 augustus 1639 nanoen

148. Geleesen weesende 't placcaet van bijen bij Committeerde Raden voor die van Hilversum geconcipieert in conformité van de ordonnantie bij de Staeten van Utrecht aen de dorpen onder haer jurisdictie verleent, is bij alle leeden nae deliberatie dit gemelte placcaet geapprobeert ende mitsdien hetzelve gehouden voor gearresteert voor een locael placcaet.

149. Den commissaris Hoghenock versoeckende om zijn meenichvuldige diensten aen 't landt gedaen, in recompense van dezelve zijn ampt te moghen resigneren aen een persoon de heeren Staten aengenaem, is nae deliberatie verstaen 'tzelve te strijden tegens de resolutie lest genomen ende mitsdien 'tzelve versoeck geëxcuseert.

150. Is daernae in deliberatie geleyt het 5e point van beschrijvinge spreeckende van 't beneficiëren van de wijnen volgens de correctiën daerbij overgesonden. Dan de leeden verclaerende alsnu geen tijdt te weesen, omdat ijder hem aenstelde nae 't scheyden, is deese zaecke daerom uytgestelt tottet beghin van de aenstaende vergaderinge.

151. Meede is geresumeert het 12e point spreeckende van de goederen van de overleeden personen ende omme dezelve meede tot laste van de erffgenaemen te beswaeren met zeeckeren penningen à l'advenant dezelve in den 200en penning getauxeert mogen zijn. Dan verscheyden leeden 'tzelve in 't geheel disputerende, andere alleenlijcken ten aensien daer kinderen sijn, andere oock ten aensien van degeene die geen kinderen hebben, mogende effenwel lijden dat belanghende de successie van de mobile goederen yet naerders soude mogen werden beraempt, is nae deliberatie in deesen meede geen uytcompste gevonden connen werden, maer de zaecke uytgestelt totte naeste bijeencompste.

152. Op het 3e point omme te consenteren in den impost van den tabacque volgens het overgesonden concept persisteerden de heeren van Amsterdam bij haere vorige difficulteyten, waeromme de zaecke uytgestelt is totte naeste vergaderinge, met 't versoeck om daertegens naerder gelast te willen comen.

153. Het 7e point spreeckende van 't generael redres van de zaecken van de zee meede in naerder omvraeghe gebracht zijnde, urgeerden de heeren Edelen ten hooghsten deese zaecke, vermits dezelve oock bij Zijn Hoogheyt extraordinarie was gerecommandeert, ende voornaemelijcken dat men belanghende de directie van de custscheepen volgens 't voorslagh van Zijn Hoogheyt een vaste ende seeckere ordre souden moeten maecken, ende tot betalinge derzelver inwilligen het haevengelt, ende de heeren van Zelandt daertoe meede door besendinghe helpen disponeren, omme in cas Groningen ende Vrieslandt daertoe connen verstaen, alsdan die saecke vorder geadvanceert te werden; dat men oock een nyeuwe staet van oorloghe van de convoiers opte respective Admiraliteytscomptoiren soude mogen maecken ende ijder nae sijn incomen beswaeren, offte tenmintsten met penningen van elders te voorsien; dat tegens malcanderen in proportie de noodighe equippagen mogen vervallen, en tot dien eynde inwilligen het generael verpachten der convoien ende licenten omme daeruyt het defect van de comptoiren te connen vervallen; dat men oock de cruyssers offte nyeuwe [geusen van] Zelandt behoort te voldoen, ende dezelve te ontbieden om met haer te handelen om haer scheepen weeder in zee te brenghen voor sodanigen minderen somme als men met haer sal connen accorderen, ende dat men tot derzelver behoeff uyttet last- ende veylgelt seecker tauxe soude mogen affleggen, soveele als de convoyscheepen souden connen missen; dat men oock het diverteren van de penningen uyt des Admiraliteytscomptoiren bij den Raedt gepleeght, met alle middelen soude stuyten, ende tegens den Raedt protesteren so sulcx meer moghte gebeuren; dat men het cort aen de gereetste Generaliteytspenningen weeder soude corten ende, was 't mogelijck, dat men meede soude mogen oprechten een Assurantiecaemer, waerdeur men verhoopen moghte dat al de onheylen teffens souden comen op te houden.

D'andere leeden hierop seer verscheydentlijcken adviserende ende onder andere Alckmaer, Hoorn ende Enckhuysen allegerende dat men de directie van de custscheepen aen Zijn Hoogheyt soude mogen laeten, maer de voorsorginge van vivres ende andere behoefften laeten doen bij de respective Hollandtse raeden in de Collegiën ter Admiraliteyt, dezelve daertoe verschaffende het haevengelt, dat zij meenden ten zelven eynde innegewillicht te connen werden, andere weeder het last- ende veylgelt voor 't gevoeghlijckste oordelende ende excuserende het havengelt, de Assurantiecaemer ende de veranderinge in de directie der custscheepen ende diergelijcke saecken meer, heefft in deesen geen conclusie genomen connen werden, maer de zaecke uytgestelt ad proximam, omme alsdan specifice ijder point apart in omvraege gebracht te werden.

154. Daernae in omvraege gebracht zijnde het 23e point spreeckende van 't cesseren der makelardijen voor de ontfangers ende wanneer die tijdt soude inghaen off met Ia april off Ia october 1634, so de ontfangers lyeffst saeghen, mitsgaders off men van die tijdt aff haer gagiën nyet van twee tot drye behoort te verhoogen, dat is van 12 op 1.800 £ 's jaers, conden de meeste leeden, wiens ontfangers present waeren, daertoe verstaen, maer de heeren van Amsterdam ende eenige andere leeden adviserende dattet cesseren van de maeckelardiën behoort in te ghaen met Ia april 1634 ende dat het verhoogen der tractamenten om de ongeleegentheyt van den tijdt ende schaersheydt van de finantiën voor noch een tijdt in bedencken soude mogen werden gehouden, is eyntelijcken geresolveert dattet cesseren der maeckelardijen sal inneghaen Ia april 1634 ende belanghende 't verhoogen der tractamenten dat in naerder omvraeghe ende resumptie zal werden gebracht.

155. Is geleesen zeecker missive geschreeven bij 't Collegie van de heeren Committeerde Raden van West-Vrieslandt ende Noorderquartier aen de vergaderinge, daerbij genotificeert wierde dat zij den lieutenant Colpeeper de handt hadden gebooden om zijn betaelinge te consequeren, maer tevergeeffs, nyettegenstaende sulcx in de macht van 'tzelve comptoir wel is als de penningen nyet en werden gediverteert, ende dat zij daeromme zijn genootsaeckt geweest uyt andere penningen denzelven een maent solts te verstrecken, versoeckende dat tot de reste van hier behoorlijcke ordre moght werden gestelt. Is vermits het laet wierde gheen deliberatie op gevallen.

156. Uytte Generaliteyt gerapporteert werdende dat belanghende de ambassade nae Poolen de heeren van Zelandt voornaemelijcken difficijl waeren, ende datte andere nyet seer en inclineerden tot den burgermeester Bicker, zijn Committeerde Raeden belast deese zaecken effenwel ten besten van den Staet te accelereren soveele doenlijcken weesen zal.

157. Belanghende het scheyden van de vergaderinge effter bij den raedtpensionris Cats voorgedraegen weesende dat sulcx nyet conde geschieden off Committeerde Raden souden tenmintsten moeten geauthoriseert zijn, so de custscheepen moghten opcomen, om het leste derde part in 644.000 £ te mogen negotiëren, alsmeede de quote van Hollandt in de 200.000 £ subsidie aen Sweeden, tegens den 20en deeses toecomenden maents 1639 beloofft, te furneren.

Is nae deliberatie bij eenige leeden op 't behaegen van de haeren daerinne geconsenteert, doch bij andere daervan aenghenomen te rapporteren ende daervan te rescriberen binnen 10 daeghen nae 't scheyden, off dat haer stilswijgen gehouden soude worden voor consent, in welcker voeghen oock eyntelijcken geconcludeert is geworden.

158. Dan de commissarisen van der Goude noch nyet weergekeert zijnde ende jegenwoordigh om den doncker nyet langer nae haer konnende werden gewacht, is in omvraege gebracht wat belanghende de verpachtinge van de verhooginge der scheepsbieren te doen, is nae deliberatie eyntelijcken geconcludeert dat men van de heeren van der Goude het beste verhoopen zal, ende de heeren Committeerde Raeden authoriseren omme gehoort het rapport van commissarisen den dienst van 't landt te betrachten ende alsdan de verpachtinge noch effter ter plaetsen daer 't nyet en is geschiet, apart laeten doen, offte anderssints de zaecke te continueren totte aenstaende vergaederinge omme in de volgende verpachtinge gerecht te werden, ende van alles de respective leeden ende Collegiën tijdelijcken verwittigen omme in den haeren meede behoorlijcke ordre te werden gestelt dat de ingeseetenen van d'eene stadt buyten andere in lasten nyet en werde beswaert.

Daermeede de vergaderinge is gedimitteert ende gescheyden, met dien verstande dat in 't voortste van september weeder tijdelijcken bijeengeroepen sullen worden ende oock precijse compareren omme op verscheyden noodige saeken met meerder rijpigheyt alsdan geresolveert te moghen werden.

Finis